John Keats

John Keats urodził się 31 października 1795 roku w Londynie. Keats był angielskim poetą i wybitną postacią romantyzmu angielskiego, często uważanym za „poetę poetów” obok Edmunda Spensera. Choć za życia spotykał się z krytyką ze względu na przynależność do „szkoły Cockneya”, jego twórczość zyskała znaczący rozgłos dopiero po jego śmierci, wywierając wpływ na poetów takich jak Alfred Tennyson, Percy Bysshe Shelley czy Yeats. Keats wierzył w zmysłowy ideał piękna, który wyrażał poprzez wyszukane wersy i żywe obrazy. Poezja Keatsa była znana z żywego obrazowania i emocjonalnej głębi. Jego styl poetycki, charakteryzujący się muzykalnością i bogatymi opisami, wywarł również wpływ na prerafaelitów. Zanim w pełni poświęcił się poezji Keats kształcił się początkowo w kierunku wykonywania zawodu chirurga.

Życie Keatsa naznaczone było osobistymi tragediami. W kwietniu 1804 roku, gdy Keats miał zaledwie osiem lat, jego ojciec zmarł w wyniku pęknięcia czaszki po upadku z konia. Sześć lat później, w marcu 1810 roku, matka Keatsa zmarła na gruźlicę, pozostawiając go i jego rodzeństwo pod opieką babci. Doświadczył śmierci swojego brata Toma i ukochanej Fanny Brawne, co głęboko go dotknęło. W na początku lutego 1820 roku John Keats zaczął poważnie cierpieć na gruźlicę, doznając dwóch krwotoków z płuc. Mając nadzieję, że cieplejszy klimat może pomóc, przeniósł się do Rzymu, ale jego stan zdrowia nadal się pogarszał. Na początku 1821 r. znajdował się w końcowym stadium choroby, a 23 lutego 1821 r., w wieku 25 lat, Keats zmarł. Został pochowany na cmentarzu protestanckim w Rzymie, z nagrobkiem zawierającym jego ostatnią wolę: „Tu spoczywa Ten, Którego Imię Zapisano w Wodzie”, bez jego nazwiska i dat.

John Keats w liście do swoich braci z 21 grudnia 1817 roku wprowadził pojęcie „negatywnej możliwości”. Ta filozoficzna idea, powiązana z jego ateistycznymi poglądami, zakłada, że pełna wiedza o świecie jest niemożliwa ze względu na jego nieskończoną złożoność. Keats wierzył, że tylko wyjątkowe jednostki, zwłaszcza poeci, mogą naprawdę pojąć tę świadomość. Naukowiec Nathan Scott zauważył podobieństwa między negatywną zdolnością Keatsa, a filozofią Martina Heideggera, podkreślając głębię myśli Keatsa i jej znaczenie w szerszych dyskusjach filozoficznych.

Poezja Johna Keatsa

Swój pierwszy tomik „Poems” opublikował w 1817 roku i otrzymał on ambiwalentne recenzje. Jego twórczość zaczęła jednak zdobywać uznanie wraz z kolejnymi publikacjami, w tym „Endymionem” (1818) i słynnymi odami, takimi jak „Oda do słowika” i „Oda na urnie greckiej”.

Jego poezja charakteryzuje się bogactwem szczegółów i najczęściej porusza tematykę piękna, natury i śmiertelności. Keats był pod silnym wpływem sztuki i literatury klasycznego antyku, co znajduje odzwierciedlenie w jego wykorzystaniu mitologicznych odniesień.

Wczesna twórczość Keatsa pozostawała pod silnym wpływem klasycznej poetyki, zwłaszcza renesansowego poety Edmunda Spensera. Jednak wraz z „Endymionem” zaczął odrywać się od XVI i XVIII wiecznych konwencji, przyjmując większą swobodę twórczą w stylu i treści. Pomimo tej zmiany, jego dojrzała poezja zachowała liczne odniesienia do starożytności i mitologii greckiej, odzwierciedlając oświeceniowy nacisk na rzemiosło.

Jego wczesne tomiki podkreślają romantyczny bunt, indywidualizm i panteistyczną cześć dla natury. Dzięki przyjaźni z Leigh Huntem mógł za życia opublikować trzy tomy poezji (1817, 1818 i 1820). Zawierały one ballady, ody i niedokończony „Hyperion”. Pierwsze znane dzieło Keatsa, „O śmierci”, prezentuje jego filozoficzne podejście i zgłębia tematy egzystencji, ideału sztuki i natury poezji.

W tym okresie Keats starał się połączyć naturę i kulturę, dążąc do odkrycia idealnej esencji sztuki w świecie przyrody. Idea ta została zawarta w jego koncepcji „Poezji Ziemi”, w której naturalne obrazy często symbolizują śmiertelność poety. Godnym uwagi przykładem jest jego słynna „Oda do słowika” (1819), w której śpiew słowika uosabia aspiracje artysty.

W swoim drugim tomie poezji Keats uhonorował takie postacie jak Tadeusz Kościuszko i Robert Burns, jednocześnie odwołując się do klasycznych i mitologicznych postaci, takich jak Safona, Homer i Wergiliusz. Praktykował również dłuższe formy poetyckie, w tym ody i epickie narracje.

Jego ostatni zbiór poezji z 1820 roku zawiera dużo ballad, w których skupia się na ponadczasowej dynamice relacji między mężczyznami i kobietami. W tekstach pojawiają się subtelne aluzje do średniowiecznych legend i mitologii greckiej. Wśród nich znajduje się „La Belle Dame sans Merci” (1819), zainspirowana liryczną dumą prowansalskiego barda Alaina Chartiera.

Wiersze Johna Keatsa