Poezje, zawarte w „Księdze ubogich”, powstały w obliczu Tatr, na codziennych, samotnych przechadzkach w polu. Niema między niemi ani jednego wiersza, któryby miał jakiekolwiek pokrewieństwo — z biurkiem. Tem się tłomaczy charakter tej „Księgi” zarówno pod względem treści jak i formy — notatnik i ołówek, użyte na ukojenie siebie i innych. Jan Kasprowicz Rozmiłowała … Przeczytaj wiersz
…Złotym pyłem omglonych Tatr czarem opiły, Wszedłem do czarnych borów ponurego chramu… Potykam się o głazy omszałe sezamu I o czarnych korzeni drzew omszone żyły. Przed wiekami potężne, ciemne smreki śniły, Że nie karły zaczerpną w płuca ich balsamu… Siadłszy na miękkim, lśniącym mchu skały odłamu, Roję czarne centaury… dzikie leśne wiły… …W mroku czarny, … Przeczytaj wiersz
Ośnieżonych Tatr rzeźba kamienna spiętrzona, Zamglonych lekko wirchów lodowate runy, Niby skłębiony szereg owiec białoruny, Sterczą białych wzgórz czyste, nieskalane łona… W pierś kamienną Tatr biją od wieków pioruny, Rycerz Giewont od wieków, rażony w pierś kona… Białą twarz mu przysłania mgieł nocnych opona, Jak z białego muślinu przejrzyste całuny… Martwe, szkliste i blade światło … Przeczytaj wiersz
I znów czuję u ramion linię gór, a jeszcze nie opadła ze mnie tamta wysoka przestrzeń – znów horyzont wspiął ziemię jak łuk tęczy w niebo. A jeszcze tam, w urwisku, tam lina po tobie drży, gdy tu, za siódmą górą, ja tym oto, ledwo pochyłym wzgórkiem, lecz tak ostatnim, że pochował twoją pamięć, schodzę, … Przeczytaj wiersz
Słońce wzeszło ze wzgórz olbrzymiej, widok spłynął w dolinę. Na wiosennej, znów widocznej ziemi, skazanej na rozstrzelanych, stoję. Jeśli – zginę? Niosłem swoją poezję jak żołnierz imię w blaszce na piersiach przeciw kulom dwóch wojen. W kraju ojca, żytnim dziedzictwie, starczy roli pod słowo ostatnie. Pracowałem głębokoorną mową, siałem miłość, a czułem zawsze – salwa … Przeczytaj wiersz
Nikt nie zgadnie, jak i kiedy przyszedł na ten świat, Czy po nagich krzesanicach z gór na ziemię spadł, Czy się podniósł z cichych stawów i zmurszałych den, Gdzie na wodnych traw podłożu zmógł go długi sen — Czy go zrodził bór, co nocą w czarnych głębiach huczy, Czy ten martwy ugor skalny, gdzie się … Przeczytaj wiersz
Wyszedłem przed dom spod nóg runął pejzaż który zaspał w trawie listek ćwierknął jak wróbel W środku lasu nagle roześmiało się drzewo to ptaki
Beskidzie graniczny! Beskidzie zielony! Od Boga pomiędzy narody rzucony! Coś źródła podzielił na morza, na dwoje, O, powiedz mi, powiedz! czy jeszcze twe zdroje Tak żywo jak dawniej i grają, i pienią? Czy łąki się twoje jak dawniej zielenią? Czy szumią twe lasy, jak dawniej, wesoło? Czy trzmielą tak smukło twe świerki wokoło? Czy sklepią … Przeczytaj wiersz
Odwiecznych Tatrów strażnice Piastowe, Zdawnaście znane, a wiecznieście nowe! Choć myśl i oko przy was się upaja, Myśl i źrenica wiecznie tutaj gością… Z wami przenigdy myśl się nie oswaja, Jak nie oswoi się nigdy z wiecznością. Bo nie wziąć myślą, co oko zakreśli, Ani wziąć okiem, co ogarną myśli… Ani was ująć, ni duchem … Przeczytaj wiersz
Często, gdzie wiele i huku i trzasku, W skutku rzecz śmieszna i mała. Pewna góra zlegnąć miała; Takiego narobiła wrzasku, Iż każdy myślał, że z tych grzmotów, wrzawy, Wyjdzie coś nakształt Warszawy. Z drugiej strony jakiś dumny Wieszczek i młody i szumny Puszył się, zżymał, miotał, tupał, ciskał, Gromem wzroku błyskał, A każdy wołał: „Cudo, … Przeczytaj wiersz
Często, gdzie wiele i huku i trzasku, W skutku rzecz śmieszna i mała. Pewna góra zlegnąć miała: Takiego narobiła wrzasku, Iż każdy myślał na ten huk i wrzawę, Że najmniej jaką Warszawę, Paryż, Rzym urodzi: A tu — mysz wychodzi… Tak i nie jeden autor poematu Ogromne dzieło zapowiada światu, Na samym wstępie puszy się … Przeczytaj wiersz
W górskiej polanie lilje kwitną są to fiolety śniegu i chmur lasy szyszaki z liści zielonych kiścią dźwięczą i skrzypiec — wiatrów struny wspomnienie staruszki chaty w górach ukrytej w śnieżnych falach i głąb dalekich górskich pasm i wstąg roje pszczół szumią to jodły brzęczą znów, bladą muzyką lir wstążkami ścieżek w dolinach w grań … Przeczytaj wiersz
Słyszę: Kamienuje tę przestrzeń niewybuchły huk skał. To – wrzask wody obdzieranej siklawą z łożyska I gromobicie ciszy. Ten świat, wzburzony przestraszonym spojrzeniem, uciszę, lecz – Nie pomieszczę twojej śmierci w granitowej trumnie Tatr. To zgrzyt czekana, okrzesany z echa, to tylko cały twój świat, skurczony w mojej garści na obrywie głazu; to – gwałtownym … Przeczytaj wiersz
Wyzłocone słońcem szczyty Już różowo w górze płoną I pogodnie lśnią błękity Nad pogiętych skał koroną. W dole – lasy skryte w cieniu Toną jeszcze w mgle perłowej, Co w porannym oświetleniu Mknie się z wolna przez parowy. Lecz już wietrzyk mgłę rozpędza I ta rwie się w chmurek stada… Jak pajęcza, wiotka przędza Na … Przeczytaj wiersz