Od 1849 roku Norwid mieszkał w Paryżu, borykając się z wielką biedą i pozostając niezauważonym przez krytyków oraz wydawców. Mimo że nowatorstwo jego języka i głębia przemyśleń nie były w pełni docenione przez jego współczesnych, talent artysty został odkryty dopiero po jego śmierci przez kolejne pokolenia twórców i czytelników.
Norwid był fascynowany osobowością i muzyką Fryderyka Chopina, co stało się źródłem inspiracji dla wielu jego utworów, takich jak „Promethidion” (1851), „Czarne kwiaty” (1856), czy „Fortepian Chopina” (1865). Wielu znawców literatury uważa go za czwartego wieszcza narodowego.
Ateński szewc mówił do rzeźbiarza – Rozprawiającego jakby Plato – „Myślenie nic przez się nie utwarza, Zabija czas!…” Rzeźbiarz jemu na to: „O wieczności ja dlatego mówię, Że pod dłutem zwieczniają się chwile; Posąg zwykle trwa lat dwakroć tyle, Ile godzin trwa twoje obuwie!…”
Źle, źle zawsze i wszędzie, Ta nić czarna się przędzie: Ona za mną, przede mną i przy mnie, Ona w każdym oddechu, Ona w każdym uśmiechu, Ona we łzie, w modlitwie i w hymnie… * Nie rozerwę, bo silna, Może święta, choć mylna, Może nie chcę rozerwać tej wstążki; Ale wszędzie – oj wszędzie — … Przeczytaj wiersz
Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba Podnoszą z ziemi przez uszanowanie Dla darów Nieba…. Tęskno mi, Panie… Do kraju tego, gdzie winą jest dużą Popsować gniazdo na gruszy bocianie, Bo wszystkim służą… Tęskno mi, Panie… Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony Są, jak odwieczne Chrystusa wyznanie, „Bądź pochwalony!” Tęskno mi, Panie… Tęskno mi jeszcze i … Przeczytaj wiersz
Jest w moim kraju zwyczaj, że w dzień wigilijny, Przy wzejściu pierwszej gwiazdy wieczornej na niebie, Ludzie gniazda wspólnego łamią chleb biblijny Najtkliwsze przekazując uczucia w tym chlebie. Ten biały kruchy opłatek, pszenna kruszyna chleba, a symbol wielkich rzeczy, symbol pokoju i nieba. Na ziemię w noc wtuloną, Bóg schodzi jak przed wiekami. Braćmi się … Przeczytaj wiersz
ASSUNTA (SPOJRZENIE KU NIEBU) «Si qua meis fuerint, ut crunt, vitiosa libellis Excusata suo tempore, lector, habe: Exul eram…» (P. O. Nasanis: Tristium liber IV. I). «Gdyby powiew, co z włosy twojemi Igra — powiał choć chwilę Na Hafiza mogile Tysiąc kwiatów wyrosłoby z ziemi!» (Z perskiego poety). WSTĘP. «Zauważono słusznie, iż w literaturze polskiej … Przeczytaj wiersz
Narcyz, w siebie patrząc przyjemnie: «Zważ», wyzywał, «obcy człowiecze: Cóż nad Grecję. — Bo cóż nade mnie?» Alić echo jemu odrzecze: «Te zwierciadła wód, to jezioro I szafirowych głębie stoków, Niekoniecznie z Grecji się biorą, Lecz ze światła, chmur i obłoków. Twoja postać, zważ, ile drżąca, Lubo pozierasz w wody czyste. Zwierciadlaność pochodzi z słońca … Przeczytaj wiersz
Klaskaniem mając obrzękłe prawice, Znudzony pieśnią, lud wołał o czyny; Wzdychały jeszcze dorodne wawrzyny, Konary swemi wietrząc błyskawice — Było w ojczyźnie laurowo i ciemno I już ni miejsca dawano, ni godzin Dla nieczekanych powić i narodzin, Gdy Boży palec zaświtał nade mną; Nie zdając liczby z rzeczy, które czyni, Żyć mi rozkazał w żywota … Przeczytaj wiersz
I Tam, gdzie ostatnia świeci szubienica, Tam jest mój środek dziś — tam ma stolica, Tam jest mój gród. Od wschodu: mądrość-kłamstwa i ciemnota, Karności harap lub samotrzask z złota, Trąd, jad i brud. Na zachód: kłamstwo-wiedzy i błyskotność, Formalizm prawdy — wnętrzna bez-istotność, A pycha pych! Na północ: Zachód z Wschodem w zespoleniu, A na południe: nadzieja … Przeczytaj wiersz
Czemuż… ich pieśni już tak mało pewna Treść — i skażonej całości? Lutnie ich czemu… z łomliwego drewna, A nie ze słoniowej kości? — Ta ich łomliwość czemu jednak rzewna? Spyta mię serce, łzom żyzne: Wygnana, oto, wdzięki swe królewna Kryje w poziomą pstrociznę! I ów, co boski duch na dziejów karty Bierze, jak orzeł … Przeczytaj wiersz
DO ANTONIEGO C………… La musique est une chose étrange! Byron L’art?… c’est l’art — et puis, voila tout. Béranger I Byłem u Ciebie w te dni przedostatnie Nie docieczonego wątku Pełne, jak Mit, Blade — jak świt… – Gdy życia koniec szepce do początku: „Nie stargam Cię ja — nie! — Ja… u-wydatnię!…” … Przeczytaj wiersz
Gdzie miłości tak mało, że się nie jednoczą, Tam trzeba w nienawiści trzeciego człowieka Połączyć się — tam w krwi się jednej pierwej broczą, Tam choć w ciosaniu krzyża i wbijaniu ćwieka W całość się zlać fatalnie kłótnie muszą wole. Stąd jest ofiara ciągła i pascha na stole…
I Z którego dziejów czytać się uczyłem, Rycerzu! – piosnkę zaśpiewam i tobie. Wysoki, właśnie obrócony tyłem Do słońca, które złoci się na żłobie I, po pancerzu przebiegłszy promieniem, Z osieroconym bawi się strzemieniem… II Liców twych – wyznam – opiewać nie mogę, Bowiem rozlałeś profil swój na wielu. Lecz serce? – czuję, i podzielam … Przeczytaj wiersz
Od rezultatów mylnego zamętu Z kagańcem w ręku do przyczyn zstępuje Jak smutny żeglarz po schodach okrętu, Kiedy kotwicy szuka… burzę czuje… * O! tak – WCIELONYM skoro pogardzili, Wcielenia wszelkie, więc praca wszelaka – Rwie się… a jeżli przędzie się?… omyli!… Wodę by lepiej czerpać do przetaka – * Danajdom lepiej byłoby na dobie … Przeczytaj wiersz
Czy widziałeś sieroty, co w nabrzmiałym oku Gwałtem budzą wesołość, a ta, wysilona, Na chwilę tylko błyśnie i po chwili kona, Zanurzając się w łoże chmurnego obłoku? Biedne dzieci! szczęśliwe, jeśli przy nich czasem Ktoś o zmarłych rodzicach napomknie nawiasem, Bo wtedy w młode serca taka lubość płynie, Jak w lilie, które zaraz otwierają usta, … Przeczytaj wiersz
1 Czemu mi smutno i czemu najsmutniéj, Mamże Ci śpiewać ja – czy świat i czas?… Oh! bo mi widnym strój tej wielkiej lutni, W którą wplątany duch każdego z nas. 2 I wiem, że każda radość tu ma drugą, Poniżej siebie, przeciw-radą łzę, I wiem, że każdy byt ma swego sługę, I wiem, że … Przeczytaj wiersz
…Nie dbając na chmury Panów krytyków, gorsze kładzie kalambury. Byron. Beppo I wlano w ciebie duszę nie anielską, czarną, Choć białym włosem strzępisz wybujałą szyję I wzdrygasz się w prawicy wypalonej skwarną Posuchą – a za tobą długie żalów chryje Albo okrągłe zera jak okrągłe grosze Wtaczają się w rubryki, zaplecione giętko, Jak zrachowane jaja, … Przeczytaj wiersz
Z ogromnej sali wyniesiono śmiecie I kurz otarto z krzeseł – weszli męże I siedli z szmerem, jak w pochwy oręże, I ogłosili… cóż?… że są w komplecie!! – I siedzą… siedzą… aż tam gdzieś na świecie Wariat wynajdzie parę, a artysta Podrzędny – promień słoneczny utrwali, A nieuczony jakiś tam dentysta Od wszech boleści … Przeczytaj wiersz
1 Jak fontanna tak wstawała Z tymi swymi warkoczami, Z tymi swymi półsłówkami, Co kropliła, odkraplała, Co dzwoniła, co szeptała… 2 A ja miałem skrzydeł cztery, Dla niej jednej cztery skrzydeł, I latałem przez Etery, Do tej mojej, do nieszczeréj, Do tej Jasnej-pani sideł… 3 Od-kraplałem na nią słowa – Te, dzwoniące najzabawniéj, I szeptałem: … Przeczytaj wiersz
Dobrze tęczy się zielenić, Błękitnawić i czerwienić, Tej Wielmożnej Pani!… Ale chmurki oddalone By jagnięta pogubione, Te – kto chce, to gani. 2 Ej – i z lutnią złoto-runą, Złoto-ustą, siedmiostruną Nieba obiec sklepy Lżej – niż piosnkę raz zaczętą Już we fletnię dąć pękniętą Jak włóczęga ślepy. 3 Tyś bo wiele odziedziczył, Tyś bo, … Przeczytaj wiersz
1 – Jeśli ma Polska pójść nie drogą mleczną W cało-ludzkości gromnym huraganie, Jeżeli ma być nie demokratyczną, To niech pod carem na wieki zostanie! 2 Jeśli mi Polska ma być anarchiczną, Lub socjalizmu rozwinąć pytanie, To już ja wolę tę panslawistyczną, Co pod Moskalem na wieki zostanie! 3 Tu oba dłońmi uderzą … Przeczytaj wiersz
Przez wszystko do mnie przemawiałeś – Panie, Przez ciemność burzy, grom i przez świtanie; Przez przyjacielską dłoń w zapasach z światem, Pochwałą wreszcie – ach! – nie Twoim kwiatem… I przez tę rozkosz, którą urąganie Siódmego nieba tchnąć się zdaje – latem – I przez najsłodszy z darów Twych na ziemi, Przez czułe oko, gdy … Przeczytaj wiersz