Adam Asnyk (11 września 1838 – 2 sierpnia 1897) był polskim poetą, dramaturgiem, prozaikiem, publicystą i działaczem społecznym. Urodził się w Kaliszu w rodzinie z tradycjami patriotycznymi i artystycznymi. Jego ojciec był podporucznikiem armii Królestwa Kongresowego, a po powrocie z zesłania zajął się handlem i biznesem, a matka pochodziła z rodziny inteligenckiej. Asnyk uczył się w gimnazjum w Kaliszu, a następnie w Warszawie, gdzie zaczął interesować się literaturą. Studiował na uniwersytecie w Lipsku, a następnie w Heidelbergu, gdzie poznał m.in. Augusta Schlegla, profesora literatury niemieckiej, który wywarł duży wpływ na jego twórczość.
W 1862 roku Asnyk powrócił do Polski, która była wówczas pod zaborami, i osiedlił się w Krakowie, gdzie związał się ze środowiskiem literackim i artystycznym. W 1863 roku wziął udział w powstaniu styczniowym, a po jego upadku musiał uciekać przed władzami rosyjskimi.
W roku 1875, Asnyk wziął ślub z Zofią z Kaczorowskich, z którą miał syna o imieniu Włodzimierz. W tym okresie rozpoczął swoją karierę dziennikarską. Redagował krakowski dziennik Reforma. W 1884 roku został wybrany do Rady Miasta Krakowa. Pięć lat później zdobył mandat do Sejmu Galicji i Lodomerii. Stał się jednym z czołowych intelektualistów w Polsce w okresie zaborów. Dzięki jego inicjatywie powstało m.in. Towarzystwo Szkół Ludowych, a także przyczynił się do sprowadzenia prochów Adama Mickiewicza do Polski. Był także jednym z pierwszych członków Towarzystwa Tatrzańskiego.
Zmarł 2 sierpnia 1897 roku w Krakowie mając 59 lat i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim na krakowskiej Skałce, miejscu spoczynku wielu wybitnych Polaków, zwłaszcza tych, którzy mieszkały w Krakowie.
Niektóre z jego utworów, takie jak „Ulewa” czy Daremne żale, są uważane za doskonałe przykłady stosowania metrum jambicznego w polskiej literaturze. Wykorzystywał również wyszukane formy wiersza, takie jak strofa królewska. Wiersz „Wśród przełomu” prawdopodobnie był pierwszym przypadkiem użycia strofy królewskiej w oryginalnej polskiej poezji. Jego technika wersyfikacyjna była często analizowana przez znanych polskich badaczy, w tym Marię Dłuską i Lucyllę Pszczołowską.
Jego twórczość łączyła romantyczny kult piękna i wolności z pozytywistycznym podkreśleniem wartości pracy i postępu. W swojej poezji Asnyk poruszał tematykę społeczną i patriotyczną, angażując się jednocześnie w działalność publiczną. Był jednym z najwybitniejszych polskich poetów drugiej połowy XIX wieku i pozostawił po sobie wiele znanych i cenionych utworów.
Wiersze o miłości Adama Asnyka
Niebieskie światła po drżącym eterze Ślą jasność swoją w bezbrzeżne odchłanie. A nikt nie dojdzie, skąd się blask ich bierze T jak się w ciemność rozprasza świtanie. I nikt nie zbada: co i w jakiej sferze Z tej promienistej wędrówki powstanie? Lecz moc nie ginie i promień skrzydlaty Do życia nowe powołuje światy. Tak samo … Przeczytaj wiersz
Patrz! oto wiosna znów Najsłodsze niesie ci tchnienia I czoło twoje ocienia Wieńcem kwitnących bzów, Czy czujesz w niemym zachwycie Wdzięk nowy i nowe życie? O, luba – mów! Czy czujesz dziwne pragnienia, Ożywczy powiew płomienia, Urok niebiańskich snów? Czy czujesz tę woń w błękicie, Co serca przyspiesza bicie? O, luba – mów! Słyszysz miłości … Przeczytaj wiersz
Pierwsze uczucia, to kwiaty wiosenne, Co się własną upajają wonią: Przed żywszym blaskiem jeszcze w cień się chronią I wierzą jeszcze w swe trwanie niezmienne. Po nich, ach! inne stubarwne, płomienne, Znów zakwitają i za słońcem gonią: Wiedzą, że zwiędną, więc czasu nie trwonią I gaszą tylko pragnienia codzienne. A później znowu wspomnień astry blade … Przeczytaj wiersz
Gdy zielenić gaj się zacznie W majową pogodę, Zaczynają się nieznacznie Budzić serca młode. Gdy różowe kwiecia puchy Pokryją jabłonie, Ktoś się skrada do dziewuchy, A ta cała płonie. Gdy jabłoni kwiat opada, Kalina zakwita, Przy dziewczynie chłopiec siada I o coś się pyta. Gdy słowiczek pieśń wiośnianą Nuci ponad strugą, Ukochany z ukochaną Rozmawiają … Przeczytaj wiersz
Znowu więdną wszystkie zioła, Tylko srebrne astry kwitną, Zapatrzone w chłodną niebios Toń błękitną… Jakże smutna teraz jesień! Ach, smutniejsza niż przed laty, Choć tak samo żółkną liście Więdną kwiaty I tak samo noc miesięczna Sieje jasność, smutek, ciszę I tak samo drzew wierzchołki Wiatr kołysze Ale teraz braknie sercu Tych upojeń i uniesień Co … Przeczytaj wiersz
Szukajcie prawdy jasnego płomienia, Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg! Za każdym krokiem w tajniki stworzenia Coraz się dusza ludzka rozprzestrzenia I większym staje się Bóg! Choć otrząśniecie kwiaty barwnych mitów, Choć rozproszycie legendowy mrok, Choć mgłę urojeń zedrzecie z błękitów — Ludziom niebiańskich nie zbraknie zachwytów, Lecz dalej sięgnie ich wzrok. Każda epoka ma swe własne … Przeczytaj wiersz
Ty, lube dziewczę, masz duszę tkliwą, Co się pięknością wszelką zachwyca; Jednak ci radzę: chcesz być szczęśliwą, To za mąż idź za szlachcica! Poetyckiego nie bierz kochanka! Poezja w życiu — to ból i troski; Ty przede wszystkim jesteś szlachcianką, Trzeba ci z mężem i wioski. Bardzo rozsądnie robi twa matka Łamiąc kaprysik twój idealny… … Przeczytaj wiersz
Ta łza, co z oczu twoich spływa, Jak ogień pali moją duszę, I wciąż mnie dręczy myśl straszliwa, Że cię w nieszczęściu rzucić muszę. Że cię zostawię tak znękaną, I nic z win przeszłych nie odrobię — Ta myśl jest wieczną serca raną, I ścigać będzie jeszcze w grobie. Myślałem, że nim rzucę ziemię, Tych … Przeczytaj wiersz
I Jakże żałuję tej szczęśliwej pory, Kiedy stokrotki kwiatek pospolity Zdał mi się w cudne ubranym kolory I budził w sercu dziecinne zachwyty, I kiedy długie majowe wieczory Spędzałem, patrząc w Jasnych ócz błękity, Cichego szczęścia pełen i pokory, Bijący sercem, a nigdy niesyty. A choć to było kwiecie takie skromne, Nigdym się z prawdą … Przeczytaj wiersz
Jednego serca! Tak mało, tak mało, Jednego serca trzeba mi na ziemi! Co by przy moim miłością zadrżało, A byłbym cichym pomiędzy cichemi. Jednych ust trzeba! Skądbym wieczność całą Pił napój szczęścia ustami mojemi, I oczu dwoje, gdziebym patrzał śmiało Widząc się świętym pomiędzy świętemi. Jednego serca i rąk białych dwoje! Co by mi oczy … Przeczytaj wiersz
Ach, ta róża! ach, ta róża! Co się w twoje okno wdziera, Na pokusy mnie wystawia, Sen i spokój mi odbiera… Wciąż z zazdrością myślę o niej, Choć jej nie śmiem dotknąć ręką, Bo mnie gniewa, że bezkarnie Patrzy nocą w twe okienko. Radbym nieraz rzucić wzrokiem, Błądząc w wieczór po ogrodzie, Radbym dojrzeć… ale … Przeczytaj wiersz
Wszystko skończone już pomiędzy nami, I sny o szczęściu pierzchły bezpowrotnie; Wziąłem już rozbrat z tęsknotą i łzami, I żyć i umrzeć potrafię samotnie. Dziś nic z mej piersi skargi nie dobędzie, Nic jej nie przejmie zachwytem lub trwogą: Nie wyda dźwięku rozbite narzędzie, Pęknięte struny zadrżeć już nie mogą. Nie ma boleści, … Przeczytaj wiersz
Utraciłeś, mówisz, spokój I moralną równowagę Dla dziewczęcia pięknych oczu. Biedny chłopcze, miej odwagę! Sam najlepiej zawyrokuj, Czy to warto żyć spokojnie? W mglistych, czystych snów przezroczu Kąpać duszę bogobojnie? Nigdy czoła nie zachmurzyć, I nie doznać serca bicia, Żyć bez szaleństw, pragnień, wzruszeń, Pozorami mdłego życia?… Lepiej, że się zacznie burzyć Niepokojem pierś twa … Przeczytaj wiersz
Nie mów, chociażbyś miał ginąć z pragnienia, Że wszystkie źródła wyschły już bijące! — Tyś gonił pustyń piaszczystych złudzenia, A minął strumień na zielonej łące. Nie mów, chociażbyś umierał z tęsknoty, Że nie ma czystej miłości na ziemi! — Tyś pewnie w drodze blask jej rzucił złoty, Za ognikami zdążając błędnemi. Nie mów, że wszystko, … Przeczytaj wiersz
Gdy miała szesnaście latek, Była ach! bardzo sceptyczną, Nie chciała wierzyć, gdym mówił, Że jest prześliczną. Wątpiła o swej urodzie. W uczucia wierzyć nie chciała, Kiedym jej miłość wyznawał, Tylko się śmiała. Lecz dzisiaj, po latach wielu, Wiara w serce wstąpiła… I nawrócona zupełnie, Żałuje, że wprzód wątpiła… Ufna w potęgę miłości, Wspomnienia pragnie odświeżyć, … Przeczytaj wiersz
Na początku nic nie było, Tylko przestrzeń ciemna, pusta; Wtem jej czarne błysły oczy i różowe, świeże usta. Od jej spojrzeń, od rumieńca Zajaśniała świateł zorza, A gdy pierwsze rzekła słowo, Ziemia wyszła z głębi morza. Gdy przebiegła ziemię wzrokiem Śląc jej uśmiech, rój skrzydlaty Wzleciał ptaków i motyli, A spod ziemi wyszły kwiaty. Lecz … Przeczytaj wiersz
Najpiękniejszych moich piosnek Nauczyła mnie dzieweczka, Mistrzem bowiem były dla mnie Harmonijne jej usteczka. Te usteczka brzmiały zawsze Jakąś piosnką świeżą, nową, Każdy uśmiech był melodią, Śpiewem było każde słowo. Wszystko o czym serce śniło, Wszystko, o czym nawet nie śni, Odbijało się w jej oczach I płynęło w słodkiej pieśni. Więc mnie zawsze przy … Przeczytaj wiersz
Myślałem, że to sen, lecz to prawda była: Z nadziemskich jasnych sfer do mnie tu zstąpiła, Przyniosła dziwny blask w swoich modrych oczach, Przyniosła kwiatów woń na złotych warkoczach, Podała rączkę swą, szliśmy z sobą razem. Przed nami jaśniał świat cudnym krajobrazem. Pośród rozkosznych łąk i gajów mirtowych Wiecznie zielonych wzgórz i wód szafirowych Szliśmy, … Przeczytaj wiersz
Miłość jak słońce: ogrzewa świat cały I swoim blaskiem ożywia różanym, W głębiach przepaści, w rozpadlinach skały Dozwala kwiatom rozkwitnąć wiośnianym I wyprowadza z martwych głazów łona Coraz to nowe na przyszłość nasiona. Miłość jak słońce: barwy uroczemi Wszystko dokoła cudownie powleka; Żywe piękności wydobywa z ziemi, Z serca natury i z serca człowieka I … Przeczytaj wiersz
Gdybym był młodszy, dziewczyno, Gdybym był młodszy! Piłbym, ach, wtenczas nie wino, Lecz spojrzeń twoich najsłodszy Nektar, dziewczyno! Ty byś mnie kochała, Jasny aniele… Na tę myśl pierś mi zadrżała, Bo widzę szczęścia za wiele, Gdybyś kochała! Gwiazd bym nie szukał na niebie Ani miesiąca, Ale bym patrzał na ciebie, Boś więcej promieniejąca Od gwiazd … Przeczytaj wiersz