Oscar Wilde

Oscar Wilde (Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde) był irlandzkim poetą, prozaikiem, dramatopisarzem i filologiem klasycznym, związanym z modernistycznym estetyzmem, jednym z najważniejszych twórców literatury angielskiej XIX wieku. Jego błyskotliwe dialogi, paradoksy oraz satyryczne ujęcie moralności w wiktoriańskiej Anglii uczyniły go postacią zarówno uwielbianą, jak i kontrowersyjną. Wilde jest znany przede wszystkim z takich dzieł jak powieść „Portret Doriana Graya”, dramat „Bądźmy poważni na serio” oraz jego słynnych aforyzmów.

Oscar Wilde urodził się 16 października 1854 roku w Dublinie, w zamożnej i dobrze wykształconej rodzinie. Jego ojcem był William Wilde – znany chirurg, laryngolog i okulista, a matka Jane Wilde, która działała jako poetka i aktywistka narodowa. Lady Jane Wilde, prowadziła znany salon literacki w Dublinie, była tłumaczką literatury niemieckiej i zaangażowaną działaczką polityczną. W młodości Wilde ubierany był w dziewczęce ubrania, co wynikało z pragnienia matki, aby mieć córkę. Wilde otrzymał solidne wykształcenie klasyczne. Wilde najpierw uczył się w w Portora Royal School a następnie studiował w Trinity College w Dublinie oraz w Magdalen College w Oksfordzie, gdzie zdobył prestiżowe nagrody akademickie za swoje wybitne osiągnięcia w literaturze greckiej i łacińskiej, m.in. pierwszy laur poetycki za wiersz „Ravenna”.

Już w czasie studiów Wilde wyróżniał się swoim stylem, nie tylko literackim, ale także osobistym. Jego ekstrawagancka maniera, zamiłowanie do pięknych ubrań i sztuki przyciągały uwagę. Zasłynął jako jeden z czołowych przedstawicieli estetyzmu, ruchu głoszącego kult piękna i sztuki dla samej sztuki, którego hasłem było słynne powiedzenie „sztuka dla sztuki”. Znany był z błyskotliwego humoru, ekstrawaganckiego stylu i poglądów estetycznych.

Kariera literacka Oscara Wilde

Po ukończeniu studiów Oscar Wilde przeniósł się do Londynu, gdzie szybko stał się częścią tamtejszej elity literackiej i towarzyskiej. W 1881 roku opublikował swój pierwszy tomik poezji „Poems”, który spotkał się z mieszanym odbiorem, choć zwrócił uwagę krytyków na jego talent.

W 1880 roku Wilde rozpoczął karierę dramatopisarza, a jego sztuki cieszyły się dużą popularnością. W 1891 roku wydał swoją jedyną powieść, „Portret Doriana Graya”, która wywołała skandal z powodu ukazania hedonistycznego stylu życia i dekadenckiej moralności bohatera. Jednakże to jego komedie, takie jak „Mąż idealny” (1895) oraz „Bądźmy poważni na serio” (1895), przyniosły mu największy sukces. Wilde mistrzowsko opanował sztukę konstruowania błyskotliwych dialogów, pełnych ironii i dowcipu, które obnażały hipokryzję wiktoriańskiego społeczeństwa.

W latach 1887–1889 pracował jako dziennikarz i wydawca. Wilde, będąc biseksualnym, utrzymywał związki z mężczyznami, w tym z lordem Alfredem Douglasem. W 1895 roku został aresztowany za kontakty homoseksualne i skazany na dwa lata ciężkich robót, które odbywał w więzieniu w Reading. Tam napisał list „De Profundis”, który opublikowano dopiero po jego śmierci.

Życie osobiste Oscara Wilde

W roku 1884 Oscar Wilde ożenił się z Constance Lloyd, z którą miał dwóch synów, Cyrila i Vyvyana. Pomimo życia rodzinnego, prowadził burzliwe życie towarzyskie, w którym kluczową rolę odegrały jego liczne związki, w tym relacja z lordem Alfredem Douglasem (znanym jako Bosie). Ten związek stał się przyczyną jego upadku.

Oscar Wilde identyfikował się jako osoba biseksualna i otwarcie przyznawał, że inspirował się pederastią, charakterystyczną dla starożytnej Grecji. Wśród jego kochanków znajdowali się m.in. Robert Ross, który był także jego bliskim przyjacielem, oraz lord Alfred Douglas, nazywany przez Wilde’a „Bosie”. Ojciec Douglasa, markiz Queensberry, John Sholto Douglas, publicznie obraził Wilde’a, zostawiając w klubie notkę z błędem ortograficznym, w której oskarżył go o udawanie sodomity.

W 1895 roku ojciec Douglasa, markiz Queensberry, oskarżył Wilde’a o „niemoralne zachowanie” (homoseksualizm, który wówczas był przestępstwem w Wielkiej Brytanii). Wilde początkowo próbując bronić się przed oskarżeniami, złożył pozew o zniesławienie przeciw markizowi, co jednak obróciło się przeciwko niemu. W wyniku procesu Wilde został oskarżony o „rażącą nieprzyzwoitość” i skazany na dwa lata ciężkich robót.

6 kwietnia 1895 roku Wilde został aresztowany pod zarzutem homoseksualnych relacji. Został skazany na dwa lata ciężkich robót, które odbywał w więzieniu w Reading. W międzyczasie jego żona przyjęła nazwisko Constance Holland, zabrała dzieci i opuściła Wielką Brytanię.

Po odbyciu wyroku Wilde został odrzucony przez brytyjskie społeczeństwo. Po zwolnieniu w 1897 roku opuścił Anglię, udając się do Francji, gdzie ostatnie lata swojego życia spędził w biedzie i osamotnieniu. W tym czasie napisał „De Profundis”, autobiograficzny list-monolog zawierający 30 tysięcy słów zaadresowany do Alfreda Douglasa, w którym opisał swoje cierpienie i refleksje nad życiem. Zmarł 30 listopada 1900 roku w Paryżu w wyniku powikłań wywołanych zapaleniem opon mózgowych. Jego szczątki zostały przeniesione na cmentarz Père-Lachaise w Paryżu. W jego grobowcu spoczywają także prochy jego przyjaciela, Roberta Baldwina Rossa.

Jego inteligentne, pełne ironii i złośliwego humoru utwory, szczególnie dramaty i aforyzmy, są nadal cenione za błyskotliwość i krytykę społecznych norm. Wilde stał się ikoną literatury, sztuki i walki o wolność artystyczną, a także symbolem tragicznego losu osoby prześladowanej za swoją orientację seksualną. Wilde pozostawił po sobie dziedzictwo, które przetrwało wiele lat.

Wiersze Oscara Wilde