Życie to temat, który od zawsze inspirował poetów, skłaniając ich do refleksji nad jego istotą, wartością, ulotnością i paradoksami. W polskiej literaturze życie bywa przedstawiane w kontekście jego piękna, ale też trudności, cierpień, nadziei, radości i tragicznych chwil. Wiersze o życiu stanowią próbę uchwycenia nieuchwytnej esencji ludzkiego istnienia oraz wyrażenia emocji i myśli związanych z codziennością, relacjami międzyludzkimi i nieuchronnym upływem czasu.
W romantyzmie życie było postzegane jako pełne namiętności i niepokojów, często zdominowane przez tęsknoty, marzenia i walka o wolność. Adam Mickiewicz w Sonetach krymskich czy „Panu Tadeuszu” ukazywał życie w kontekście narodowej tożsamości, miłości i natury, pełne zarówno tragicznych, jak i radosnych chwil. Z kolei Juliusz Słowacki w swoich wierszach dostrzegał życie jako pełne niepokoju i niepewności, ale także jako przestrzeń dla artystycznego twórczości i wewnętrznej wolności.
W XX wieku, poeci tacy jak Czesław Miłosz czy Zbigniew Herbert, ukazywali życie w kontekście doświadczeń historycznych, politycznych i filozoficznych. Miłosz w „Zniewolonym umyśle” pytał o naturę ludzkiego istnienia i jego wartość w obliczu wojen i totalitaryzmów, zmagając się z pytaniami o wolność i moralność. Z kolei Herbert w Przesłaniu Pana Cogito traktował życie jako poszukiwanie sensu w świecie pełnym sprzeczności, gdzie człowiek zmaga się z codziennością, ale również dąży do godności i prawdy.
Dla Wisławy Szymborskiej życie to ciągłe balansowanie między codziennością a tajemnicą istnienia. Jej wiersze pełne są refleksji o przemijaniu, losowości, ale też o małych, chwilowych radościach, które nadają sens istnieniu. Poezja o życiu to więc nie tylko próba zrozumienia ludzkiej egzystencji, ale także wyrażenie szacunku dla każdej chwili, którą warto przeżyć.
Im dalej idę, tym się okolica Młodości mojej bardziej rozsmętniwa! Z jej pogrzebnego wyczytam już lica, Jaki się koniec w losach mych ukrywa! A zewsząd tłoczy się stek ludzi, zdarzeń, Co rwie mnie z sobą w dalszą przestrzeń bytu! – Lecz we mnie samym wymiera świat marzeń! Schną łzy miłości – gasną skry zachwytu! Bo … Przeczytaj wiersz
Tylko przed świtem widać było, jak deszcz giął wierzby i łozy nad wodą spłoszoną skrzydłem wracającej sowy. Ale to już dawno, gdy ziemia wyrzuciła z siebie krzyk i płomień, który zburzył domy i chorągwie. Pamiętasz, poległy przyjacielu? – krzyk i płomień gasł w dłoniach rozwartych – nocą wznosiły się strzały ostatnie jak srebrne bańki powietrza … Przeczytaj wiersz
Za oknami świt czerwony, Jeszcze sennych szelest drzew, Słońce wraca z drugiej strony, Ptak zbudzony zaczął śpiew. Ach! dzień dobry wam kasztany, Wodo pełna srebrnych lśnień! Jeszcze jeden darowany Cudownego życia dzień!
Czyż śmierć jest snem – gdy życie jest jak sen, Którego każda scena to widziadło Ulatujące sprzed oczu, a cień Nieprzeniknionej śmierci pada grozą nagłą? Dziwne, że błądząc ziemską ścieżką snu, Wśród klęsk i nieszczęść ostrych jak kamienie, Nie śmiemy myśleć, chociaż brak już tchu, Że ten cień, który kresem jest – to przebudzenie tłumaczenie … Przeczytaj wiersz
Wszechświat ma zawsze serca kształt — A my, jak małe krople krwi, Krążymy, roznosimy żar Żyłami nocy albo dni. I tak płyniemy poprzez czas W ogromnem życiu drobnem życiem — Zabija nas i stwarza nas Potężne tego serca bicie.
Żyjąc sobie spacerem w swojej wiosce rodzinnej, laseczką jak różdżkarz poodkrywałem źródła spokoju i wesołości. Na kawałku ojcowizny wiersz najlepiej się udał, a na wiosnę cały trawnik rozmieniłem na grosze stokroci. Wietrzyk za mnie na grządkach uwija się zwinnie i hoduję swoją radość niedużą jak groszek. Szpaki wdzięcznie narzekają jak na urząd, chłopi tylko lamentują … Przeczytaj wiersz
Pytają przy deserze i u więziennych bram, co nam ta noc zabierze i co daruje nam. Czernieją miejskie wieże, siwieje nieba błam… Co nam ta noc zabierze i co daruje nam? Zasiądźmy znów za stołem i jak za dawnych lat wspomnienia niewesołe zamieńmy w śmieszny żart. Kobiety naszych marzeń niech przy nas siądą tuż, to … Przeczytaj wiersz
Równie jest niebezpiecznie za dużo posiadać złota, jak nie posiadać go wcale. Równie jest niebezpiecznie porywać się śmiało na wszystko, jak tchórzyć zawsze i stale. Źle jest milczeć uparcie i źle jest mówić za dużo. Kochanka wasza na mieście równie wam może dokuczyć, jak żona co mieszka w domu, gdy zagniewani jesteście. Wszystko com tutaj … Przeczytaj wiersz
myślałeś, że umarłam wywiesiłeś klepsydrę by upamiętnić mą śmierć ale ja nadal żyję (przede mną jedna droga – wieczność) nadal czuję przeszywam wzrokiem ciemność by ujrzeć światło a potem odejść w cień ciemność wtapia się w mą duszę ogarnia mnie lęk krzyk zastyga mi w gardle ale w końcu kto z nas żyje naprawdę? kraina … Przeczytaj wiersz
Długo zastanawiałem się, jaki Cel ma to wszystko, Szukałem klucza do historii dla siebie i dla tych pieśni – a teraz go znalazłem, Nie ma go w zalegających biblioteki bujdach (tych ani nie akceptuję, ani nie odrzucam), Nie ma go także w legendach – jak we wszystkim innym, Jest w teraźniejszości – to jest ziemia … Przeczytaj wiersz
W ciemnej, bezbożnej puszczy narodów i świata, Gdzieśmy stracili głos nasz, sumienie człowieka, Nikt nam dróg nie objawi i nic nas nie zbrata I z wszystkich złych przeznaczeń najgorsze nas czeka; Pomyleni szukamy – ach, jakże na próżno – Gusła co świat czaruje, a ludzi nie zmienia, Zamiast zmówić modlitwę podróżną: Boże, pozwól nam wrócić … Przeczytaj wiersz
Morte! sin fine al mio dolore! Petrarca. Noc! tak — noc jeszcze, nieprędko rozświta, Nie prędko w mury więzienia, Promyk słońca ulotny, ukradkiem zawita Spójrzeć na boleść naszą, łzy i cierpienia! O! nocy w twojém łonie milczenia; swobody, Wędrują duchów narody. I odrodzoném życiem oddychając chwilę, Budzą się świat obejrzeć i znów spać w mogile. … Przeczytaj wiersz
Godzina za godziną niepojęcie chodzi był przodek, byłeś ty sam, potomek się rodzi. Krótka rozprawa: jutro, coś dziś jest, nie będziesz, a żeś był – nieboszczyka imienia nabędziesz. Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt – żywot ludzki słynie, słońce więcej nie wschodzi to, które raz minie; kołem niechamowanym lotny czas uchodzi, z którego spadł … Przeczytaj wiersz
Któż może jeszcze wierzyć w Boga już kosmonauci przeszukali niebo pod każdą gwiazdę jak pod krzesło zaglądali Daremnie patrzą w górę łzawe oczy ikon drapią się w niebo wieże i kopuły krzyczą dżamije synagogi w dwudziestym wieku wierzą w Boga tylko starcy Jeden sentymentalny staruch Einstein niezdarnie grał na skrzypcach chodził boso i rozmawiał z … Przeczytaj wiersz
Zapłodniłeś mnie i urodziłam perły, Autentyczne. Zobacz. Patrzysz zdumiony, przeraża cię to bogactwo, którego nie rozumiesz. Kamyku, co poruszyłeś lawinę, zobacz, jak świeci jej zdyszany przepych. Posłuchaj ciężkiego hymnu spadania. Kamyku bez oczu i uszu.
Trzeba mi wielkiej wody, tej dobrej i tej złej, na wszystkie moje pogody, niepogody duszy mej, trzeba mi wielkiej drogi wśród wiecznie młodych bzów, na wszystkie moje złe bogi niebogi z moich snów. Oceanów mrukliwych i strumieni życzliwych, piachów siebie niepewnych i opowieści rzewnych, drogi biało-srebrzystej, dróżki nieuroczystej, czarnych głębin niepewnych i ptasich rozmów śpiewnych. … Przeczytaj wiersz
Życie nie stawia pytań, życie po prostu jest… Czasem zębami zgrzyta, a czasem łasi się jak pies. A Ty, który wszystko wiesz, znasz wszystkie kwasy i zasady, powiedz nam – jak to jest po tamtej stronie lady. A Ty, który wszystko znasz, terminy święta i zagłady, powiedz nam – jak jest tam, po tamtej stronie … Przeczytaj wiersz
Cośmy kochali tak razem Martwym głazem I ruiną, Temu dzisiaj się przyśniwa Młodość nowa i szczęśliwa — Dni im życia płyną! Staremu Rzymowi Grobom i ludowi! A nam, cośmy byli Na tych grobach młodzi, Namże w piersiach się nie zrodzi Życie — w grobów życia chwili!.. Dość już mąk — Niech do dusz Wrócą już … Przeczytaj wiersz
Najpierw róża, co różą żadnego nie jest ogrodu – do którego nie wiedzie nawet boczne wejście. Dalej, bezkrwista jak leukemia, jest krew – i życie, które spóźniło się na śmierć. I głos, co języka nie ma wspólnego z mową. Usta, na zawsze niepewne swoich warg, na których nigdy nie usiądzie nawet płatek cienia, kryjomy pocałunek … Przeczytaj wiersz
patrzyłam jak odchodzi na jego siwą głowę w czasie rzeczywistym: chybotliwą, suchą i przypomniały mi się połamane ważki ulegające żółwiom w cuchnącym akwarium.
Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzecz główną, Powiem ci: śmierć i miłość – obydwie zarówno. Jednej oczu się czarnych, drugiej – modrych boję. Te dwie są me miłości i dwie śmierci moje. Przez niebo rozgwieżdżone, wpośród nocy czarnej, To one pędzą wicher międzyplanetarny, Ten wicher, co dął w ziemię, a ludzkość wydała, Na … Przeczytaj wiersz