Maria z Kramarkiewiczów Rogala–Bieberstein Paruszewska (ur. 24 kwietnia 1864, zm. 22 maja 1937) była polską poetką, tłumaczką oraz aktywną działaczką kulturalną. Urodziła się w rodzinie ziemiańskiej w Poznaniu, gdzie przez całe życie angażowała się w życie artystyczne miasta. Studiowała śpiew operowy w Konserwatorium w Dreźnie, jednak jej główną działalnością stała się literatura. Debiutowała w 1910 roku, a jej twórczość była ceniona zarówno w formie poezji, jak i tekstów literacko-muzycznych.
Paruszewska była organizatorką salonu literacko-muzycznego w Poznaniu, który odwiedzali wybitni artyści, tacy jak Feliks Nowowiejski, Ludomir Różycki czy Olga Boznańska. Angażowała się także w działalność charytatywną podczas I wojny światowej. Była matką czterech synów.
Twórczość Marii Paruszewskiej obejmuje tomiki wierszy, takie jak „Łzy-Perły” (1910), „Żywym i umarłym” (1917), „Odgłosy wojenne” (1917) oraz „Moje pieśni” (1934). Jej poezje były także inspiracją dla kompozytorów, m.in. Feliksa Nowowiejskiego. Sama Paruszewska tłumaczyła m.in. „Życie nowe” Dantego oraz utwory Heinricha Heinego i Rainera Marii Rilkego.
Jednym z jej najważniejszych dzieł był tekst „Hymnu Warmińskiego” – „O Warmio moja miła”, którego muzykę skomponował Feliks Nowowiejski.
Wiosna królować przyszła znów, Okryła pianą drzewa, Nie ziścił się żaden ze snów, Mimo, że słowik śpiewa! Zieleni wonią pachnie świat, Słońce ogrzewa łany, W łące stokrotki zakwitł kwiat, Nie gojąc żadnej rany! Gaje w odświętnej barwie kras, Miłosne szepcą pienia, Jakiemi tylko śpiewa las — W godzinie upojenia. I hymn wiosenny płynie w dal … Przeczytaj wiersz
Ziemio, ty coś nam była matką karmicielką, Ojczyzną i ostoją na omem zagonie, Co się zrobiło z twoją misją świętą, wielką, Ze aż bezdomnych tylu? — Dach nad głową płonie. Ziemio! tyś przecież matką, nie macochą naszą, Patrz — zamiast złotych kłosów, zgliszcza i ruiny, Wróg spalił i zmarnował całą przestrzeń Łaszą, Rodacy — nędzarzami, … Przeczytaj wiersz
Wróżył poeta kwiatkowi w ogrodzie, Że zmarnieć może na zimowym chłodzie, Na to kwiat śnieżki: „Wszak wzrastam wśród lodu, Nie straszną zima pod śniegiem ogrodu. „Gdybym był ptakiem, trzymałbym sic: stada, „Tam, kędy życiu nie grozi zagłada „l strzegłbym skrzydeł, szukał w nich pomocy, „By krew nie skrzepła podczas mroźnej nocy. Poeta rzecze: „Mój ty … Przeczytaj wiersz
O Warmio moja miła Rodzinna ziemio ma. Tyś mnie do snu tuliła, Miłością pierś ma drga Zdradziecko byłaś wzięta, Bo chytry był nasz wróg Niewoli srogie pęta, Rozerwał dziś sam Bóg! My Warmii wierne dzieci Kochamy ten nasz kraj, Po latach burz, zamieci Zabłysnął szczęścia raj. Olsztyński zamek stary, Krzyżactwa mieścił ród, Dziś polskie tam … Przeczytaj wiersz
Bardzom Ci wdzięczna za pamięć, za książki, Za każde słowo przychylnie rzucone, Los mnie nie popsuł – ludzie nie kochali, Życie me smutne i wykolejone. Największem szczęściem byłoby dziś dla mnie, Bym twoją przyjaźń pozyskać umiała I wierzyć mogła, że w dalekim świecie, Jedna mi dusza życzliwa została. W wieczór zimowy, o późnej godzinie, Gdy … Przeczytaj wiersz
W przyjaźni bywaj stały — lecz zanim ją zawrzesz, Patrz dobrze w czyje ręce składasz to ogniwo, Byś nie żałował kiedyś, żeś kielich goryczy Własną ręką zgotował, jako zguby żniwo. Przyjaciel na to miano niechaj sam zasłuży. Nie żądaj wielkich czynów — bohaterów nie ma, Sądź raczej z małych rzeczy, prawie bez znaczenia, Są to … Przeczytaj wiersz
I zawisł Odkupiciel do krzyża przybity, Ludzkości całej Zbawca za grzechy człowiecze, On przelał krew najświętszą — męczeństwa już syty, A serce Matki Jego przebijały miecze. Oddana przez Jezusa pod opiekę Jana, Słaniała się zbolała i na pół zemdlona, Tuż obok Magdalena u stóp swego Pana, Zrozpaczona łzy leje, że Chrystus już kona. Jan święty … Przeczytaj wiersz
Prolog na setną rocznicę zgonu 1817 — 1917 Ty coś przysięgał w świątyni Maryi: „Zginąć lub Polski zabezpieczyć losy”, Coś pierwszy włościan zaciągnął w szeregi, Ccłzie kosynierów wsławiły się kosy, Daj racławckie znów odnieść zwycięstwo Za niezachwianą wiarę i za męstwo. Pod Twą chorągiew, na której snop widny, Godło rolnictwa, tych, co „żywią, bronią”, Złącz … Przeczytaj wiersz
Przyszła noc jasna wszystkim pożądana, Cieszy się ziemia, cieszą się niebiosy: Dziś narodziny Dzieciątka i Pana, Świat cześć Mu składa podniebnemi głosy. Gdzieś na Wołyniu, hen, z odległej chaty, Spieszy gromadka drogą do kościoła, Wszyscy w odświętne przybrani są szaty, Już dzwon radośnie na pasterkę woła. Wiejski kościółek jasnością się żarzy, Ludzie na klęczkach jako … Przeczytaj wiersz