Pieśni bożonarodzeniowe (kolędy, dawniej kantyczkami lub rotułami) to utwory muzyczne śpiewane w okresie świąt Bożego Narodzenia, które wyrażają radość z narodzenia Jezusa Chrystusa, głoszą miłość, pokój i nadzieję. Są one integralną częścią tradycji religijnych i kulturowych w wielu krajach na całym świecie. Pieśni te mają różne formy – od prostych melodii ludowych po skomplikowane kompozycje chóralne. Zwykle łączą treści religijne z elementami folkloru, co sprawia, że są bliskie zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
Historia pieśni bożonarodzeniowych sięga wczesnego chrześcijaństwa, gdy wierni śpiewali hymny wychwalające narodzenie Chrystusa. W IV wieku, po uznaniu Bożego Narodzenia za święto w Kościele, zaczęły powstawać pierwsze pieśni liturgiczne. Jednym z najstarszych przykładów jest łaciński hymn „Corde natus ex parentis” autorstwa Prudentiusa. W średniowieczu tradycja ta rozwijała się dzięki mnichom, którzy tworzyli pieśni w językach narodowych, co przyczyniło się do ich większej popularności.
W renesansie i baroku pieśni bożonarodzeniowe zyskały bardziej rozbudowaną formę, a wielu kompozytorów, takich jak Johann Sebastian Bach czy Georg Friedrich Händel, tworzyło dzieła związane z Bożym Narodzeniem. W Polsce tradycja kolęd sięga XIV wieku, a do najstarszych należy „Zdrow bądź, Królu Anielski”.
Przykłady pieśni bożonarodzeniowych różnią się w zależności od regionu. W Polsce popularne są kolędy takie jak „Cicha noc”, „Lulajże Jezuniu” czy „Wśród nocnej ciszy”.
Chryste, który w niebieskim mieszkając pałacu Naszą wzruszony nędzą, o królu łaskawy, Dla nas się dzisiaj urodziłeś z Dziewicy Łona skromnego. Oto radośnie twoje czcimy narodzenie I świąteczne dla ciebie śpiewamy hymny, Racz je przyjąć w niebiosach łaskawym Twoim obliczem. Pozwól nam godnie uczcić twe imię, Pozwól zepsute naprawić życie Niech nas w zagrożeniu nie … Przeczytaj wiersz
Dziecię namilejsze, proszę cie, nie płaczy; Aza twoje członeczki juże drżą od zimna? Czyli jasłki kamienne ciebie nie chcą trzymać, A grzechy tego świata przypędzają cię płakać? Co działasz, serce zimne a i zatwardziałe? Bieży rychlej, oglądaj krola narodzonego, W jasłkach położonego, upokorzonego. Śpiewajmy mu nabożnie, śpiewajmy mu wdzięcznie. Panno namilejsza, raczyż sie smiłować: Jezusa … Przeczytaj wiersz
Jezu, synaczku panieński, Krolu i chlebie anjelski, Tobie to pienie śpiewamy, Nabożnie cię pozdrawiamy. Zawitaj k nam namilejszy, Kwiatku narozkoszniejszy, Wzięty z ogrojca rajskiego, Ze krwie serca panieńskiego. O namilejsze dziecię me, Patrzy grzeszny na liczko twe, Weselić się duszy mojej Każe głos matuchny twojej. O światłości słońca tego, Nawiedź do serca mojego, Oddal ode … Przeczytaj wiersz
Stałać się rzecz wielki dziwna: Panna Syna porodziła Przeze wszej stradzy cielestnej; Toć jest dziwne a nowe. Izaijasz prorokował, Anjoł Gabryjeł zwiastował: Zdrowa jeś, Panno miłości, Porodzisz przez boleści. Radujmy się, weselmy się! W Betleem, w małem mieście, Bog narodził się. Pastuszkam się anjoł zjawił A jim nowiny powiedział, Eż się narodziło Dziecię, Jeż słynie … Przeczytaj wiersz
Chrystus się nam narodził, Jenż dawno powieszczon był, W Betleem żydowskiem mieście, Z Panny Maryi czyście. Hallelujah. Gdy pasterze w nocy paśli, Stanął przy nich anjoł spasny, Ktorzy widząc jasność boską Bali się bojaźnią ciężką. Hallelujah. Rzekł im anjoł: Nie bojcie się, Ale owszem weselcie się, Narodził sie zbawiciel wam, Ktory rzeczon Chrystus Pan. Hallelujah. … Przeczytaj wiersz
Zdrow bądź, krolu anjelski K nam na świat w ciele przyszły, Tyś zajiste Bog skryty, W święte czyste ciało wlity. Zdrow bądź, Stworzycielu Wszego stworzenia, Narodziłś się w ucirpienie Prze swego luda zawinienia. Zdrow bądź, Panie, ot Panny Jenżś się narodził za ny. Zdrow bądź, Jesu Kryste, krolu, Racz przyjęci naszę chwałę. Racz daci dobre skonanie Prze … Przeczytaj wiersz