Poezja funeralna to rodzaj poezji wyrażającej smutek i żałobę po śmierci bliskiej osoby. Jest to rodzaj poezji poświęconej zmarłej osobie mającej na celu kultywowanie pamięci o zmarłych. Liryka funeralna ma na celu oddanie hołdu zmarłym, wyrażenie smutku po stracie, a także refleksję nad ludzkim losem i życiem pozagrobowym. Często przybiera formę elegii, trenów, epitafiów czy lamentów, w których pojawiają się symbolika śmierci, metafory przemijania oraz motywy pocieszenia i nadziei na życie wieczne.
Poezja żałobna ma długą tradycję, sięgającą starożytności. W kulturze greckiej i rzymskiej pojawiały się elegie i epitafia upamiętniające zmarłych, wyrażające żal oraz podkreślające heroizm lub cnoty zmarłego. W średniowieczu poezja funeralna często miała charakter religijny, koncentrując się na motywach pokuty, zbawienia i wieczności. W renesansie i baroku temat śmierci przedstawiano w sposób refleksyjny i dramatyczny, np. w twórczości Jana Kochanowskiego, autora „Trenów”, które są jednym z najważniejszych przykładów tego gatunku w literaturze polskiej. W romantyzmie i modernizmie poezja funeralna często skupiała się na indywidualnym przeżywaniu straty i melancholii.
Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe I lamenty, i skargi Symonidowe, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i frasunki, i rąk łamania, Wszytki a wszytki za raz w dom się mój noście, A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomożcie, Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła I wszytkich moich pociech nagle zbawiła. Tak więc smok, … Przeczytaj wiersz
Zgwałciłaś, niepobożna Śmierci, oczy moje, Żem widział umierając miłe dziecię swoje! Widziałem, kiedyś trzęsła owoc niedordzały, A rodzicom nieszczęsnym serca się krajały. Nigdyć by ona była bez wielkiej źałości Mojej umrzeć nie mogła, nigdy bez ciężkości I serdecznego bolu, w którymkolwiek lecie Mnie by smutnego była odbiegła na świecie; Alem ja już z jej śmierci … Przeczytaj wiersz
Ostatni z mego pokolenia, Drogich przyjaciół pogrzebałem. Widziałem, jak się życie zmienia, I sam jak życie się zmieniałem. Człowiekam kochał i przyrodę, W przyszłość patrzyłem jasnym okiem, Wielbiłem wolność i swobodę Zbratany z wiatrem i obłokiem. Nie wabił mnie spiżowy pomnik, Rozgłośne trąby, huczne brawa. Zostanie po mnie pusty pokój I małomówna, cicha sława.
Tren VIII Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim. Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, … Przeczytaj wiersz
I Czemu, Cieniu, odjeżdżasz, ręce złamawszy na pancerz, Przy pochodniach, co skrami grają około twych kolan? – Miecz wawrzynem zielony i gromnic płakaniem dziś polan; Rwie się sokół i koń twój podrywa stopę jak tancerz. – Wieją, wieją proporce i zawiewają na siebie, Jak namioty ruchome wojsk koczujących po niebie. Trąby długie we łkaniu aż … Przeczytaj wiersz