Edgar Allan Poe (ur. 19 stycznia 1809, zm. 7 października 1849) to wybitny amerykański literat. Sławę zdobył jako pisarz, poeta, redaktor i krytyk literacki. Rozpoznawalność zawdzięcza przede wszystkim poezji i opowiadaniom. W Stanach Zjednoczonych uważany jest za kluczową postać romantyzmu i gotyku. Poe zasłynął jako pionier krótkich opowiadań w kraju, uchodzi także za twórcę gatunku detektywistycznego oraz istotnego współtwórcę powstającego gatunku science fiction, dzięki czemu przypisuje mu się istotny wpływ na amerykańską literaturę.
Edgar Allan Poe przyszedł na świat w Bostonie jako drugie dziecko aktorów Davida i Elizabeth Poe. Rozpoczął naukę na Uniwersytecie Wirginii, jednak opuścił go po roku z powodu problemów finansowych. W 1827 roku, po wstąpieniu do armii Stanów Zjednoczonych opublikował pod pseudonimem „Bostończyk” swój pierwszy zbiór poezji – „Tamerlane and Other Poems”. Poe nie zdał egzaminu na kadeta w West Point, co przyczyniło się do decyzji o zostaniu poetą i pisarzem.
Po śmierci swego brata, Poe zdecydował się na bardziej zdecydowane kroki w kierunku budowania swojej kariery pisarskiej. Stał się jednym z pierwszych Amerykanów, którzy próbowali utrzymać się wyłącznie z pisania, co było utrudnione przez brak międzynarodowych praw autorskich. Wydawcy często zwlekali z płatnościami lub wręcz odmawiali wynagrodzenia, co zmuszało Poego do upokarzających próśb o wsparcie finansowe i pomoc. Jako pierwszy światowej sławy amerykański pisarz, całkowicie utrzymywał się z pisarstwa, co jednak wiązało się z trudnościami finansowymi przekładającymi się na burzliwą biografię.
3 października 1849 r. Poe został znaleziony półprzytomny w Baltimore, następnie został przewieziony do Washington Medical College, gdzie zmarł w 7 października 1849 roku. Jego lekarz prowadzący powiedział, że ostatnie słowa Poe brzmiały: „Panie, pomóż mojej biednej duszy”.
Baśń, która pieśnią coraz ciszej, Stuliwszy skrzydła, bór kołysze Wśród drżących liści, co w ustroni Śpią zagubionew stawu toni – Dla mnie, dzieciaka, kolorową Była papuga. Leśną mową Ona mnie słów uczyła pierwszych I najwcześniejszych moich wierszy, Gdym w cieniach boru i pomroczach Śnił, chłopię o rozumnych oczach. Dziś, gdy odwiecznych lat kondory Wstrząsają niebo … Przeczytaj wiersz
Heleno, wobec twej urody Stoję jak dawni Niceanie, Widzący sponad wonnej wody Ojczyste brzegi i ogrody Po wielu dniach na oceanie. I mnie przez morskich pian kaskady Wiodły twe hiacyntowe włosy, Klasyczne rysy, głos najady — Bym w tobie Grecji wzniosłe losy I rzymskiej chwały poznał ślady. Tam! okna jarzą się kontury — Stoisz z … Przeczytaj wiersz
Od lat dziecinnych zawsze byłem Inny niż wszyscy – i patrzyłem Nie tam, gdzie wszyscy – miałem swoje, Nieznane innym smutków zdroje – I nie czerpałem z ich krynicy Uczuć – nie tak, jak śmiertelnicy Radością tchnąłem i zapałem – A co kochałem – sam kochałem – To wtedy – nim w burzliwe życie Zdążyłem … Przeczytaj wiersz
Chcesz być kochana? Niech serce twe, miła, Własnego trzyma się podwórka. Bądź, jaka jesteś, jaką byłaś, Nie przystrojona w cudze piórka. Wtedy dla świata twój urok nieśmiały, Twój wdzięk, twe piękno niemal boskie Będą dla wszystkich przedmiotem pochwały, A miłość — zwykłym obowiązkiem. tłumaczenie Włodzimierz Lewik
Szczęśliwych chwil, szczęśliwych dni Zaznało serce me rozdarte… Sny o potędze, dumne sny Minęły z wiatrem. Sny o potędze? Śniłem tak… Jak zórz zniknęły złote pasma. Młodości wizje gasną wszak… Niech sobie gasną. A duma? Cóż po tobie, cóż? Twoją trucizną i katuszą Ktoś inny truje się z mych kruż… O, zamilcz, duszo! Te szczęsne … Przeczytaj wiersz
W głuchą północ, w snów tumanie, gdy znużyło mnie dumanie Nad księgami zapomnianej magii, znanej w dawnych dniach, Chyląc głowę nad foliałem, niespodzianie usłyszałem Chrobot, jakby ktoś nieśmiałym palcem skrobał znak na drzwiach. „Gość”, mruknąłem, „tym sygnałem daje znać, że stanie w drzwiach: Skąd ten zimny pot i strach?” Och, pamiętam: wlókł się żmudnie … Przeczytaj wiersz
Było to bardzo, o, bardzo dawno W królestwie nadmorskiej mgły, Dziewczyna tam żyła, możecie ją nazwać Imieniem Annabel Lee; I prócz tego, żeśmy kochali się, nic Nie zaprzątało jej dni. Ja byłem dzieckiem i ona — dzieckiem W tym królestwie nadmorskiej mgły, Lecz miłości takiej, nad miłość większej, Zaznaliśmy tylko my, Zazdrościli jej nam … Przeczytaj wiersz
Pocałunek Tobie dam! I gdy cię już Żegnać mam, To ci jeszcze Wyznam sam… W słowie Twym, Że dni moje Były snem; Ale choć Nadziei blaski Noc rozprasza, Czy dnia brzaski W wizji, czy na Jawie spłoną – Jest li przez to Mniej straconą? Wszystko to, co Widzę, wiem – Snem jest tylko… We śnie … Przeczytaj wiersz