John Donne

John Donne urodził się 22 stycznia 1572 roku w Londynie, a zmarł 31 marca 1631 roku. John Donne był angielskim poetą, satyrykiem, prawnikiem i kaznodzieją Kościoła Anglii w czasach jakobińskich. Donne uznawany jest za jednego z czołowych poetów metafizycznych, grupy angielskich poetów znanych z tworzenia złożonej i intelektualnie wymagającej poezji, charakteryzującej się dowcipnymi pomysłami, paradoksami oraz mieszanką emocji i rozumu. Życie Donne’a przeplatało się zarówno okresami sukcesów, jak i głębokich osobistych zawirowań.

John Donne urodził się w rzymskokatolickiej rodzinie w Londynie, w czasach, gdy katolicyzm w Anglii był nielegalny. Jego ojciec był bogatym handlarzem żelazem, a matka pochodziła z prominentnej katolickiej rodziny. Wczesna edukacja Donne’a była rygorystyczna. W wieku 11 lat uczęszczał do Hart Hall, obecnie części Uniwersytetu Oksfordzkiego, a następnie studiował na Uniwersytecie Cambridge. Jednak ponieważ odmówił złożenia przysięgi supremacji wymaganej przez protestancką Anglię, ze względu na swoje katolickie pochodzenie nie był w stanie uzyskać dyplomu na żadnej z tych uczelni. Następnie studiował prawo w Lincoln’s Inn, przygotowując się do kariery w dyplomacji lub rządzie, a także kontynuował studia teologiczne.

Anglia w czasach młodości Donne’a była wrogo nastawiona do katolików. Jego brat Henry został aresztowany za ukrywanie katolickiego księdza i zmarł w więzieniu. Donne ostatecznie wstąpił do Kościoła anglikańskiego za namową króla Jakuba I, który docenił jego talent. W 1615 roku Donne został wyświęcony na księdza, pomimo wcześniejszej ambiwalentnej postawy wobec Kościoła. Później został nawet dziekanem katedry św. Pawła w Londynie, jednego z najwyższych stanowisk w Kościele Anglii.

We wczesnej dorosłości Donne prowadził nieco hedonistyczny styl życia, uczestnicząc w londyńskich kręgach dworskich i literackich. Jego wczesne dzieła, takie jak Satyry i Elegie, były odważne, często erotyczne i wykazywały buntowniczego ducha. Pisma te, choć później postrzegane jako jedne z jego najlepszych, nie od razu doprowadziły do sukcesu zawodowego.

W 1601 roku Donne potajemnie poślubił Anne More, siostrzenicę swojego pracodawcy, Sir Thomasa Egertona. Wywołało to poważny skandal, w wyniku którego Donne został uwięziony i zwolniony z pracy. Małżeństwo Donne’a, choć ostatecznie pogodzone z rodziną Anne, spowodowało długotrwałe trudności finansowe i hamowało jego ambicje zawodowe. Jego małżeństwo z Anne było jednak szczęśliwe, a ona urodziła mu dwanaścioro dzieci, choć kilkoro z nich zmarło w młodym wieku. Jego wiersze z tego okresu często odzwierciedlają jego osobiste i emocjonalne zmagania, w tym słynne Pieśni i Sonety, które łączą zmysłowość i duchową medytację. Późniejsze pisma Donne’a były głęboko duchowe, przepełnione rozmyślaniami na temat śmiertelności i „boskiego sądu”. Jego sonety odzwierciedlają jego zmagania z pokusą popełniania grzechów, odkupieniem i życiem pozagrobowym.

U schyłku życia John Donne stał się również wybitnym kaznodzieją, znanym z elokwentnych i poruszających kazań. Jego słynna Medytacja XVII, która zawiera wers „Żaden człowiek nie jest samotną wyspą”, jest przykładem jego wiary w wzajemne powiązania ludzkości i boskości.

Ostatnie lata spędził na refleksjach natury religijnej, ponieważ choroba i śmierć kilkorga jego dzieci odcisnęły na nim bolesne piętno. Jego ostatnie kazanie wygłoszone tuż przed śmiercią, jest często uważane za jego własne kazanie pogrzebowe.

Poezja Johna Donne’a opiera się na jego umiejętności łączenia intelektualnej głębi z emocjonalnością. Jego twórczość miała istotny wpływ na literaturę angielską, zwłaszcza jego poezja metafizyczna, która została ponownie odkryta i doceniona przez późniejszych poetów, w tym Eliota i Yeatsa.

Wiersze Johna Donne