Zygmunt Krasiński (1812-1859) był jednym z trzech wieszczów narodowych Polski obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Urodził się 19 lutego 1812 roku w Paryżu, w rodzinie arystokratycznej. Jego ojcem był Wincenty Krasiński, generał służący w napoleoński, a matką Maria Urszula Radziwiłł, która wywodziła się z jednego z najznamienitszych rodów polskich. Wczesne dzieciństwo Krasiński spędził w Polsce, ale jako młody chłopiec często podróżował po Europie z rodzicami.
Krasiński odebrał staranne wykształcenie, studiując na Uniwersytecie Warszawskim i później na Uniwersytecie w Genewie. Z powodu represji politycznych wobec jego ojca po upadku Napoleona, rodzina Krasińskich często przebywała za granicą, co miało wpływ na jego twórczość i światopogląd.
Krasiński jako pisarz najbardziej znany jest ze swoich dramatów i poezji, które odzwierciedlają jego głębokie przemyślenia na temat losów Polski, filozofii historii i moralności. Jego najsłynniejsze dzieło, „Nie-Boska komedia” (1835), to dramat, który jest uważany za jedno z najważniejszych dzieł polskiego romantyzmu. Utwór ten jest zarówno refleksją nad rewolucją i walką klas, jak i głęboką analizą kondycji ludzkiej i dylematów moralnych.
Innym ważnym dziełem Krasińskiego jest dramat historyczny „Irydion” (1836), który porusza temat tyranii i rebelii, będący alegorią sytuacji politycznej w Polsce. Krasiński pisał także liczne listy, które stanowią cenne źródło informacji o jego życiu i myślach, jak również o wydarzeniach historycznych jego czasów.
Krasiński był również aktywny politycznie, angażując się w sprawy polskie na emigracji. Jego działalność polityczna i literacka miały ogromny wpływ na kształtowanie świadomości narodowej Polaków w okresie zaborów. Zygmunt Krasiński zmarł 23 lutego 1859 roku w Paryżu.
Hrabia Zygmunt Krasiński był prawdziwym mieszkańcem Europy. Dzięki swojej wysokiej pozycji społecznej swobodnie podróżował między Paryżem, Warszawą, Petersburgiem, Rzymem, Genewą i innymi europejskimi miastami. Chociaż preferował powrót i pobyt w Paryżu, gdzie się urodził i zmarł, równie chętnie przebywał w Polsce, kraju swojego dzieciństwa i młodości. Jego arystokratyczne, intelektualne i przesiąknięte duchowością dzieła, takie jak „Nie-Boska komedia” (1833), „Irydion” (1834), „Przedświt” (1843) oraz „Psalmy przyszłości” (1845-48), pozwalają zaliczyć go do grona najwybitniejszych pisarzy europejskiego romantyzmu.
Czemu, mistrzu, masz siwiznę Stokroć młodszą mej młodości? – Boś za młodu miał ojczyznę, A ja tylko proch jej kości. Czemu, mistrzu, dotąd tleje Żar ci w piersiach niezrównany? – Boś za młodu znał nadzieję, A ja tylko zwątpień rany.
Troje nas było w tym gockim kościele; Zdało się losom, że jest nas zawiele! Więc z trojga jeden losem naznaczony Odszedł z tej ziemi w zagrobowe strony! Dwoje nas tylko na świecie zostało I czujem dzisiaj, że nas jest za mało! My nie wiedzieli, pod tych wieżyc cieniem, Okien tych barwnych wieńczemi tęczami, Że lat … Przeczytaj wiersz
Ja błagam Ciebie — o bądź Ty aniołem: Ja błagam Ciebie — bądź Ty córką Boga, Wyższą odemnie! — Wtedy rad ja czołem Padnę, gdzie Twoja ślad wytłacza noga, Wtedy rad wyznam, żem przy Tobie niczem, Wyznam przed świata i Boga obliczem, Że choć tu dotąd ziemskiem ziemska ciałem, Tyś mi już wiecznym w niebie … Przeczytaj wiersz
Weź ten prosty krzyż biały – niechaj strzeże ciebie Podczas długiej i smutnek żywota podróży – Na tym wiecznym nadziei i złudzeń pogrzebie Noś go w dłoni, jak lilią – bo nie znałaś róży! A gdy wcześniej czy później w samotnej żałobie Pasmo się życia mego na tej ziemi skończy, Krzyż ten, o Mario, sama … Przeczytaj wiersz
Znasz co namiętność? czy ty wiesz co piekło? Gdy myśl jak skorpion w ogniu się przewraca? Gdy serce kipi żądzą szczęścia wściekłą, I życie życiem co chwila się skraca! Czy wiesz co próżnia? czy znasz świat nicości, Gdzie wszystko zmarło, a żyć jeszcze trzeba, Żyć bez nadziei i żyć bez miłości, Patrząc się w niebo, … Przeczytaj wiersz
Im dalej idę, tem się okolica Młodości mojej bardziej rozsmętniwa! Z jej pogrzebnego wyczytam już lica Jaki się koniec w losach mych ukrywa! A zewsząd tłoczy się stek ludzi, zdarzeń, Co rwie mnie silnie w dalszą przestrzeń bytu! Lecz we mnie samym wymiera świat marzeń! Schną łzy miłości, gasną skry zachwytu. Bo gdzie tknę ręką, … Przeczytaj wiersz
Choć serca znęcisz skrawych ócz kryształem, Lub je podeptasz czczej myśli suchością — Nie będziesz jeszcze żywym ideałem, Nie będziesz jeszcze niewieścią pięknością. — Skromność bez wiedzy, lub rumiane lice, Również się dzisiaj na mało przydały — Nie być — lecz wyróść musisz na dziewicę, Przechodząc zwolna świat ten bolu cały. — A gdy z … Przeczytaj wiersz
Ja was wyzywam duchy czy anieli, Co na błękitu gwiazdach królujecie — Coście na wieki z czoła smutek zdjęli: Bom dziś szczęśliwszy na tym smutnym świecie, Niż wy w niebiesiech — nie lękam się wzroków Waszych tęczanych i skrzydeł z płomienia — Jak wy dziś płynę wśród światła potoków — Jak wy, wznieść mogę nieśmiertelne … Przeczytaj wiersz
Kampania rzymska! gdzie tak pusto — smętno! Gdzie, jak nadgrobek starty czasów nogą, W proch się rozpadło wszelkiej pychy piętno I gruzy tylko stoją ponad drogą! Kampania rzymska! to świat mej młodości! Duch mój wzrósł w siłę tam, gdzie Tyber płynie! Harfy sitrunami na natchnienia włości Podbiłem sobie wiekową pustynię! Nieraz dosiadłszy prędkiego rumaka, Jak … Przeczytaj wiersz
O ziemio włoska! dziś mi nie żal ciebie Za to, że wieczną ty się maisz wiosną, Że po twych drogach święte mirty rosną, Że jak Archanioł twe słońce na niebie — I że jak Anioł bladawszego lica Świeci twój księżyc, niebios twych dziewica — Że z każdej w zmierzchu tkniętéj mórz twych fali Bryzgnięta piana, … Przeczytaj wiersz
Im dalej idę, tym się okolica Młodości mojej bardziej rozsmętniwa! Z jej pogrzebnego wyczytam już lica, Jaki się koniec w losach mych ukrywa! A zewsząd tłoczy się stek ludzi, zdarzeń, Co rwie mnie z sobą w dalszą przestrzeń bytu! – Lecz we mnie samym wymiera świat marzeń! Schną łzy miłości – gasną skry zachwytu! Bo … Przeczytaj wiersz
Niech moja dusza będzie cicha — czysta Jak ta noc letnia — spokojna — przejrzysta! Niech gwiazd tych złotych oblany pokojem Idę w świat — z światem walczyć wstępnym bojem; Choć w głębi serca żar się palić będzie Niechaj powagi oblecze mnie szata! Niechaj się stanę na zawsze i wszędzie Niewzruszon w ruchu — jak … Przeczytaj wiersz
Cośmy kochali tak razem Martwym głazem I ruiną, Temu dzisiaj się przyśniwa Młodość nowa i szczęśliwa — Dni im życia płyną! Staremu Rzymowi Grobom i ludowi! A nam, cośmy byli Na tych grobach młodzi, Namże w piersiach się nie zrodzi Życie — w grobów życia chwili!.. Dość już mąk — Niech do dusz Wrócą już … Przeczytaj wiersz
O, wiem, że Polska bój zwycięski toczy, O! nie zginęła i nigdy nie zginie – Lecz my czyż ujrzym ją w chwały godzinie? – Nim słońce wejdzie, rosa wyźre oczy! I będzie wielka – i będzie wspaniała – Lecz robak trumien wprzód może nas stoczy, Niejedna w świecie tkwi rozbicia skała – Nim słońce wejdzie, … Przeczytaj wiersz
Myślałem nieraz — przez znak dotykalny Wyrazić Tobie ten świat idealny, Cudowny, skryty, własny twego ducha, Zkąd życie twoje co chwila wybucha — W którym twa dusza łamiąc się na dwoje, Jakiemś podziemnem i wewnętrznem okiem Patrzy przed sobą w własne myśli swoje, Wiecznym z jej głębi rwące się potokiem! A choć się w przepaść … Przeczytaj wiersz
Iluż ich zwiędło w samym życia Maju — Czy w własnych domach — bez domu i kraju Czy na wygnaniu! — i milczeli długo Z dziwnym uśmiechem nad zadziwem świata Co im chciał darmo Ojczyzną być drugą; — Milczeli z dziwną litością przez lata — Aż wpadli w niemoc; — lecz w skonu godzinie Dan … Przeczytaj wiersz
Czas ma nadzwyczaj co gorżkiego w sobie! Ileż go razy zatrzymać ja chciałem Gdym dni szczęśliwe przepędzał przy Tobie! Na klęczkach każdą chwileczkę błagałem Mówiąc: „chwileczko o zostań na chwilę! „Tak mi niebiesko — tak domowo-mile! „Lecz niech raz czuję, że nie znikniesz lotem „Niech raz się dotknę ciebie — znikniesz potem!“ I nigdy, nigdy … Przeczytaj wiersz
Ziemskości cień To ducha noc! Skra Bożych tchnień To ducha moc! I natchnienie Jak zbawienie Zsyła Pan! Niem ochrzczon duch Świat wprawia w ruch, W niebieski tan! Sam się łączy Z Wiecznym w Niebie — Światło sączy Niebo z siebie! Kto z natchnienia Śpiewa, szlocha, Ziemię kocha, Ziemię zmienia! Siostro moja, coś w żałobie, Niechaj … Przeczytaj wiersz
Im dalej idę po drodze żywota, Tym twój ideał się bardziej nade mną Rozszerza — rośnie — gdyby tęcza złota, Rzucona w ukos przez świata noc ciemną! Nie w dniach mych przyszłych — lecz w dniach mej przeszłości Żyje, com widział boskiego na ziemi! A dni, co przyjdą, przyjdą na wzór gości Smutnych i … Przeczytaj wiersz