Adam Asnyk (11 września 1838 – 2 sierpnia 1897) był polskim poetą, dramaturgiem, prozaikiem, publicystą i działaczem społecznym. Urodził się w Kaliszu w rodzinie z tradycjami patriotycznymi i artystycznymi. Jego ojciec był podporucznikiem armii Królestwa Kongresowego, a po powrocie z zesłania zajął się handlem i biznesem, a matka pochodziła z rodziny inteligenckiej. Asnyk uczył się w gimnazjum w Kaliszu, a następnie w Warszawie, gdzie zaczął interesować się literaturą. Studiował na uniwersytecie w Lipsku, a następnie w Heidelbergu, gdzie poznał m.in. Augusta Schlegla, profesora literatury niemieckiej, który wywarł duży wpływ na jego twórczość.
W 1862 roku Asnyk powrócił do Polski, która była wówczas pod zaborami, i osiedlił się w Krakowie, gdzie związał się ze środowiskiem literackim i artystycznym. W 1863 roku wziął udział w powstaniu styczniowym, a po jego upadku musiał uciekać przed władzami rosyjskimi.
W roku 1875, Asnyk wziął ślub z Zofią z Kaczorowskich, z którą miał syna o imieniu Włodzimierz. W tym okresie rozpoczął swoją karierę dziennikarską. Redagował krakowski dziennik Reforma. W 1884 roku został wybrany do Rady Miasta Krakowa. Pięć lat później zdobył mandat do Sejmu Galicji i Lodomerii. Stał się jednym z czołowych intelektualistów w Polsce w okresie zaborów. Dzięki jego inicjatywie powstało m.in. Towarzystwo Szkół Ludowych, a także przyczynił się do sprowadzenia prochów Adama Mickiewicza do Polski. Był także jednym z pierwszych członków Towarzystwa Tatrzańskiego.
Zmarł 2 sierpnia 1897 roku w Krakowie mając 59 lat i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim na krakowskiej Skałce, miejscu spoczynku wielu wybitnych Polaków, zwłaszcza tych, którzy mieszkały w Krakowie.
Niektóre z jego utworów, takie jak „Ulewa” czy Daremne żale, są uważane za doskonałe przykłady stosowania metrum jambicznego w polskiej literaturze. Wykorzystywał również wyszukane formy wiersza, takie jak strofa królewska. Wiersz „Wśród przełomu” prawdopodobnie był pierwszym przypadkiem użycia strofy królewskiej w oryginalnej polskiej poezji. Jego technika wersyfikacyjna była często analizowana przez znanych polskich badaczy, w tym Marię Dłuską i Lucyllę Pszczołowską.
Jego twórczość łączyła romantyczny kult piękna i wolności z pozytywistycznym podkreśleniem wartości pracy i postępu. W swojej poezji Asnyk poruszał tematykę społeczną i patriotyczną, angażując się jednocześnie w działalność publiczną. Był jednym z najwybitniejszych polskich poetów drugiej połowy XIX wieku i pozostawił po sobie wiele znanych i cenionych utworów.
Oto tatrzańska sielanka Łagodną wabi ponętą, Jak dziewczę, co uśmiechniętą Twarzyczką wita kochanka… Przez skał rozdartych podwoje Przegląda wąwozu łono, Gdzie szumią srebrzyste zdroje Melodię głazom nuconą – Przez skał rozdartych podwoje Świerk zwiesza konary swoje, I słońca blask się przeciska… To Kościeliska! Zielona skacze dolina Przez strumień z brzegu do brzegu; Gdzie potok wstrzyma … Przeczytaj wiersz
Jaki to chłopiec niedobry Tak mnie wciąż zbywa niegrzecznie! Muszę się gniewać na niego, Gniewać koniecznie. Niedawno wyrwał mi z ręki Zerwany w polu bławatek, I przypiął sobie do piersi Skradziony kwiatek. I jeszcze żartował ze mnie, Gdym się żaliła na psotę, Bo mówił, że ma coś więcej Ukraść ochotę. Że oczy moje piękniejsze Niźli … Przeczytaj wiersz
Dołem – wicher ciężkie chmury niesie, O skaliste roztrąca urwiska; Burza huczy po sczerniałym lesie I gromami w głąb wąwozów ciska… A tam w górze, gdzie najwyższe szczyty, Lśnią pogodne jak dawniej błękity. Ach! tak samo na drogach żywota: Nieraz burza szaleje nad głową, Wicher nami nad przepaścią miota, A grom ciemność oświetla grobową; Jednak … Przeczytaj wiersz
Jakaż to prządka snuje białe nici, Które wśród głazów migają tak żywo, że je z daleka ledwie wzrok pochwyci? Jakaż to prządka rozpierzchłe przędziwo Łowi po skałach strojnych w szarą pleśń? I z drobnych nitek srebrną wstęgę przędzie, I przez granitów przewiesza krawędzie, Nucąc wieczyście jednobrzmiącą pieśń? To wartki strumień szumiącej Siklawy Zagarnia wkoło śnieżne … Przeczytaj wiersz
Wyzłocone słońcem szczyty Już różowo w górze płoną I pogodnie lśnią błękity Nad pogiętych skał koroną. W dole – lasy skryte w cieniu Toną jeszcze w mgle perłowej, Co w porannym oświetleniu Mknie się z wolna przez parowy. Lecz już wietrzyk mgłę rozpędza I ta rwie się w chmurek stada… Jak pajęcza, wiotka przędza Na … Przeczytaj wiersz
Stary Giewont na Tatr przedniej straży Głową trąca o lecące chmury – Czasem uśmiech przemknie mu po twarzy, Czasem brwi swe namarszczy ponury I jak olbrzym w poszczerbionej zbroi Nad kołyską ludzkich dzieci stoi. Przez ciąg wieków wznosi dumne czoło I wysuwa pierś swą prostopadłą, Patrząc z góry na wieśniacze sioło, Co pokornie u nóg … Przeczytaj wiersz
Gdy jeszcze gościł na ziemi Złe mu w gościnie tej było – Miał serca, serca za wiele, I to go właśnie zgubiło. Był jak ta harfa eolska, Co drży za każdym powiewem, Miotany na wszystkie strony Miłością, bólem i gniewem. Greckiego piękna kochanek, Czciciel potęgi i czynu, Marzył o duchach niezłomnych I szukał … Przeczytaj wiersz
Bywało dawniej, przed laty, Sypałem wiersze i kwiaty Wszystkim dziewczątkom, Bom myślał, o piękne panie, Że kwiat lub słowo zostanie Dla was pamiątką. Wierzyłem -zwyczajnie młody, Że jeszcze nie wyszło z mody Myśleć i czuć, Że trocha serca kobiecie Świetnej kariery na świecie Nie może psuć. Aniołków brałem na serio I z śmieszną … Przeczytaj wiersz
Z pokorą nasze pochylamy głowy Przed twoim sądem, o publiko gniewna! Bo chociaż wyrok bezwzględnie surowy, Jednak jest słusznym w gruncie, to rzecz pewna; I przyznać musim, że nasz chór harfowy I nasza nuta szpitalno-cerkiewna Z całym przyborem schorzałej fantazji Jest dziś najgorszym rodzajem inwazji. Po zgasłych wieszczach w ręce słabe, drżące, Wzięliśmy lutnie, w … Przeczytaj wiersz
Dziwny sen miałem z wieczora, Trwał jakby przez wieczność całą – Tyś była falą jeziora, Ja byłem nadbrzeżną skałą. Nie żałowałem tej zmiany, Żem skałą, a nie człowiekiem; Marzyłem, żem jest kochany… A wiek przemijał za wiekiem – Nie żałowałem, że głuchy Głaz nic powiedzieć nie może… Mówiły ze sobą duchy, Jam niebo widział w … Przeczytaj wiersz
Ty czekaj mnie, dzieweczko cudna, Pod tą wysmukłą topolą! Przysięgam ci – choć to rzecz trudna, Że wrócę – gdy mi pozwolą. Ty czekaj mnie i kochaj wciąż! Będzie to wielką zasługą – A jak się znajdzie dla ciebie mąż… Nie każ mu wzdychać zbyt długo! Lecz bierz z nim ślub i kochaj znowu, Dopóki … Przeczytaj wiersz
Ach ta róża! ach ta róża! Co się w twoje okno wdziera, Na pokusy mnie wystawia, Sen i spokój mi odbiera… Wciąż z zazdrością myślę o niej, Choć jej nie śmiem dotknąć ręką, Bo mnie gniewa, że bezkarnie Patrzy nocą w twe okienko. Rad bym nieraz rzucić wzrokiem, Błądząc w wieczór po ogrodzie, … Przeczytaj wiersz
Tam, pod niebem południa palącem, Szło ich dwoje po mirtów alei, Słów namiętnych rzucając tysiącem; Lecz nie było tam słowa nadziei. Pożegnanie ostatnie na wieki… To trwa długo… I wstał księżyc blady, A westchnienia powtarzał daleki Szum płaczącej kaskady. Obcy młodzian opuszczał dziewczynę, Co jak powój w jego serce wrosła, I porzucał słoneczną krainę, Lecąc … Przeczytaj wiersz
Później, ach, wiele kwiatów egzotycznych Widziałem pełnych piękności i woni. Dużo heroin znałem poetycznych, Niosących uśmiech, łzy i serce w dłoni… A przecież żaden z tych kwiatów rozlicznych, Wspomnieniem szczęścia mnie teraz nie goni I z tych postaci wzniosłych, eteryczncyh, Od melancholii żadna mnie nie broni! Bom się nie spotkał już z tym upojeniem, Co … Przeczytaj wiersz
Wiecznie śpiewacie na tę samą nutę! Śpiewacie rozpacz dziką i bezbrzeżną, Serca przedwczesną goryczą zatrute I melancholie mglistą a lubieżną, Senne miłoście szpilkami przekłute, Rany zadane jedną rączką śnieżną, I omijacie skrzętnie każdą radość – Strojąc się w duchów księżycową bladość. Po tysiąc razy te same westchnienia Ślecie do oczu niebieskich lub czarnych, Do … Przeczytaj wiersz