Poezja młodopolska to nurt literacki rozwijający się w Polsce na przełomie XIX i XX wieku (ok. 1890–1918), będący częścią szeroko pojętego modernizmu europejskiego. Młoda Polska to odmiana modernizmu w literaturze, muzyce i sztuce polskiej charakteryzująca się różnorodnością form, tematów i stylów, co czyniło ją niezwykle bogatą i wielowymiarową. Poeci młodopolscy dążyli do wyrażenia indywidualnych emocji, niepokoju egzystencjalnego oraz poszukiwania piękna w sztuce i życiu.
Kluczowe idee tego okresu wywodziły się z filozofii Artura Schopenhauera, Fryderyka Nietzschego oraz Henri Bergsona. Odrzucano realizm i pozytywistyczną wiarę w naukę na rzecz subiektywizmu, intuicji, przeżycia wewnętrznego i irracjonalizmu. Sztuka była postrzegana jako wartość absolutna, a jej twórcy często głosili hasło „sztuka dla sztuki” (l’art pour l’art).
Poezję młodopolską cechowała fascynacja symbolizmem, ekspresjonizmem i impresjonizmem. Poeci tworzyli wieloznaczne obrazy, posługując się bogatą metaforyką, symbolami i synestezją, aby oddać nieuchwytność emocji i wrażeń. Pojawiały się też motywy dekadenckie, takie jak rozczarowanie światem, poczucie kryzysu wartości oraz świadomość przemijania. Istotne miejsce zajmowała przyroda, ukazywana często w sposób nastrojowy i malarski. Ważnym motywem była również tęsknota za tym, co metafizyczne i duchowe, co wynikało z zainteresowania mistycyzmem.
Do czołowych poetów młodopolskich należeli Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff i Bolesław Leśmian. Ich twórczość odzwierciedlała zarówno nastroje schyłku epoki, jak i pragnienie odnowy duchowej, czyniąc poezję młodopolską jednym z najważniejszych etapów w dziejach literatury polskiej.
Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… Lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Wzgarda… lecz tylko głupiec gardzi tym ciężarem, którego wziąć na słabe nie zdoła ramiona. Rozpacz?… Więc za przykładem trzeba iść skorpiona, co się zabija, kiedy otoczą go żarem? Walka?… … Przeczytaj wiersz
Lubię, kiedy kobieta omdlewa w objęciu, kiedy w lubieżnym zwisa przez ramię przegięciu, gdy jej oczy zachodzą mgłą, twarz cała blednie, i wargi się wilgotnie rozchylą bezwiednie. Lubię, kiedy ją rozkosz i żądza oniemi, gdy wpija się w ramiona palcami drżącemi, gdy krótkim, urywanym oddycha oddechem i oddaje się cała z mdlejacym uśmiechem. I lubię … Przeczytaj wiersz
Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie, wstręt mam do wszystkich czynów, drwię z wszelkich zapałów: posągi moich marzeń strącam z piedestałów i zdruzgotane rzucam w niepamięci śmiecie… A wprzód je depcę z żalu tak dzikim szaleństwem, jak rzeźbiarz, co chciał zakląć w marmur Afrodytę, widząc trud swój daremnym, marmury rozbite depce, plącząc … Przeczytaj wiersz