Adam Mickiewicz, urodzony 24 grudnia 1798 roku w miejscowości Zaosie w pobliżu Nowogródka, zmarł 26 listopada 1855 roku w Konstantynopolu (obecnie Stambuł), był wybitnym polskim poetą i publicystą okresu romantyzmu, uważanym za jednego z trzech głównych „wieszczów” tego okresu. Był synem adwokata Mikołaja (który zmarł w 1812 roku) z herbu Poraj i Barbary z Majewskich.
Mickiewicz ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego i w zamian za stypendium pracował jako nauczyciel w Kownie. W 1817 roku był jednym z współzałożycieli tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów, co skutkowało jego aresztowaniem i skazaniem na osiedlenie w głębi Rosji w 1823 roku.
W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie, a później wyemigrował do Paryża. Tam wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie od 1839 roku, a od 1840 roku literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 roku związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów pełnił funkcję redaktora naczelnego francuskiego dziennika „Trybuna Ludów” i był organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny „Skład zasad”.
Tak! nigdy już nie powiem i ach! i niestety! Bo mi zawsze narzekać, a wam słuchać zbrzydło! Otóż wesołe, Janku, zacznę triolety. Wszak znowu wracać muszą i ach! i niestety! Więc dla Adama druha, kochanka, poety, Jak widzę skryślił wyrok toż samo prawidło: Zawsze powracać muszą i ach! i niestety! Choć mi zawsze narzekać, a … Przeczytaj wiersz
Precz z moich oczu!… posłucham od razu, Precz z mego serca!… i serce posłucha, Precz z méj pamięci!… Nie! tego rozkazu Moja i twoja pamięć nie posłucha. Jak cień tém dłuższy, gdy padnie z daleka, Tém szerzéj koło żałobne roztoczy, Tak moja postać, im daléj ucieka, Tém grubszym kirem twą pamięć pomroczy. Na każdém miejscu … Przeczytaj wiersz
Nad wodą wielką i czystą Stały rzędami opoki, I woda tonią przejrzystą Odbiła twarze ich czarne; Nad wodą wielką i czystą Przebiegły czarne obłoki, I woda tonią przejrzystą Odbiła kształty ich marne; Nad wodą wielką i czystą Błysnęło wzdłuż i grom ryknął, I woda tonią przejrzystą Odbiła światło, głos zniknął. A woda, jak dawniej czysta, … Przeczytaj wiersz
O matko Polko! gdy u syna twego W źrenicach błyszczy genijuszu świetność, Jeśli mu patrzy z czoła dziecinnego Dawnych Polaków duma i szlachetność; Jeśli rzuciwszy rówienników grono Do starca bieży, co mu dumy pieje, Jeżeli słucha z głową pochyloną, Kiedy mu przodków powiadają dzieje: O matko Polko! źle się twój syn bawi! Klęknij przed Matki … Przeczytaj wiersz
Nie masz teraz prawdziwej przyjaźni na świecie; Ostatni znam jej przykład w oszmiańskim powiecie. Tam żył Mieszek, kum Leszka, i kum Mieszka Leszek. Z tych, co to: gdzie ty, tam ja, – co moje, to twoje. Mówiono o nich. że gdy znaleźli orzeszek, Ziarnko dzielili na dwoje; Słowem, tacy przyjaciele, Jakich i wtenczas liczono niewiele. … Przeczytaj wiersz
Nam strzelać nie kazano. – Wstąpiłem na działo I spójrzałem na pole; dwieście armat grzmiało. Artyleryi ruskiej ciągną się szeregi, Prosto, długo, daleko, jako morza brzegi; I widziałem ich wodza: przybiegł, mieczem skinął I jak ptak jedno skrzydło wojska swego zwinął; Wylewa się spod skrzydła ściśniona piechota Długą czarną kolumną, jako lawa błota, Nasypana iskrami … Przeczytaj wiersz
(Ballada turecka). I. Co się niedawno stało w Iranie, Opowiem światu całemu. Na kaszemirskim usiadł dywanie Basza pośrodku haremu. Pieją Greczynki, pieją Czerkieski, Pląsają branki Kirgisa; U tych w źrenicach szafir niebieski, U tamtych cienie Eblisa. Basza nie widzi, basza nie słucha; Turban zawiesił nad okiem, Drzemie i dymy ciągnąc z cybucha, Okrył się wonnym … Przeczytaj wiersz
On wojuje — rok upłynął, On nie wraca — może zginął. Panno, szkoda młodych lat, Od książęcia jedzie swat. Książę ucztuje we dworze, A panna płacze w komorze. Jej źrenice, błyskawice, Dziś jak dwie mętne krynice; Jej lica, pełnia księżyca, Dziś nikną jak księżyc w nowiu; Biada wdziękom, biada zdrowiu! Matka troszczy się i biedzi; … Przeczytaj wiersz
Jakiż to dziadek, jak gołąb siwy, S siwą aż do pasa brodą, Dwaj go chłopczyki pod rękę wiodą, Wiodą mimo naszéj niwy. Starzec na lirze brząka i nóci, Chłopcy dmą dudeczki s piórek; Zawołam starca, niech się zawróci I przyjdzie pod ten pagórek. Zawróć się starcze tu na igrzysko, Tu się po siewbie weselim; Co … Przeczytaj wiersz
(Z pieśni gminnej). Zbrodnia to niesłychana: Pani zabija pana. Zabiwszy, grzebie w gaju, Na łączce przy ruczaju. Grób liliją zasiewa, Zasiewając, tak śpiewa: »Rośnij, kwiecie, wysoko, Jak pan leży głęboko; Jak pan leży głęboko, Tak ty rośnij wysoko«. Potem cała skrwawiona, Męża zbójczyni żona, Bieży przez łąki, przez knieje, I górą i dołem i górą. … Przeczytaj wiersz
(We czterech częściach). I. »Ja umieram. — Ja nie płaczę. I wy chciejcie ulżyć sobie; Prędzej, później, legniem w grobie, Nie wrócą na świat rozpacze. »Byłem panem mnogich włości, Sławny potęgą i zbiorem; Zamki me stały otworem Dla przyjaciół i dla gości, O potęgo! o człowieku! Wielkie zamki, wielkie imię, Wielkie nic! Wielkość, czczy dymie! … Przeczytaj wiersz
Jedzą, piją, lulki palą, Tańce, hulanka, swawola; Ledwie karczmy nie rozwalą, Cha, cha! chi, chi! hejża! hola! Twardowski siadł w końcu stoła, Podparł się w boki jak basza: »Hulaj dusza! hulaj!« woła, Śmieszy, tumani, przestrasza. Żołnierzowi, co grał zucha, Wszystkich łaje i potrąca; Świsnął szablą koło ucha, Już z żołnierza masz zająca. Na patrona z … Przeczytaj wiersz
Spojrzyj, Marylo, gdzie się kończą gaje: W prawo łóz gęsty zarostek, W lewo się piękna dolina podaje, Przodem rzeczułka i mostek. Tuż stara cerkiew, w niej puszczyk i sowy, Obok dzwonnicy zrąb zgniły, A za dzwonnicą chróśniak malinowy, A w tym chróśniaku mogiły. Czy tam bies siedział, czy dusza zaklęta, Że o północnej godzinie, Nikt, … Przeczytaj wiersz
(Posyłając im balladę »To lubię«). Bije raz, dwa, trzy… już północna pora: Głuche wokoło zacisze, Wiatr tylko szumi po murach klasztora, I psów szczekanie gdzieś słyszę. Świeca w lichtarzu dopala się na dnie: Raz w głębi tłumi ogniska, Znowu się wzmoże i znowu opadnie, Błyska, zagasa i błyska. Straszno!… Nie była straszną ta godzina, Gdy … Przeczytaj wiersz
(Myśl ze śpiewu litewskiego). Cudzy Człowiek, Dziewczyna, Jaś, Matka, Przyjaciółka. CUDZY CZŁOWIEK. Tam u Niemnowej odnogi, Tam u zielonej rozłogi, Co to za piękny kurhanek? Spodem uwieńczon jak w wianek, W maliny, ciernie i głogi; Boki ma strojne murawą, Głowę ukwieconą w kwiaty. A na niej czeremchy drzewo A od niej idą trzy drogi: Jedna … Przeczytaj wiersz
»Pójdźcie, o dziatki, pójdźcie wszystkie razem Za miasto, pod słup, na wzgórek; Tam przed cudownym klęknijcie obrazem, Pobożnie zmówcie paciorek. »Tato nie wraca: ranki i wieczory We łzach go czekam i trwodze; Rozlały rzeki, pełne zwierza bory, I pełno zbójców na drodze«. Słysząc to dziatki, biegną wszystkie razem, Za miasto, pod słup, na wzgórek; Tam … Przeczytaj wiersz
Od dworu, z pod lasa, z wioski, Smutna wybiega dziewica, Rozpuściła na wiatr włoski I łzami skropiła lica. Przybiega na koniec łączki, Gdzie w jezioro wpada rzeka; Załamuje białe rączki I tak żałośnie narzeka: »O wy, co mieszkacie w wodzie, Siostry moje, Świtezianki, Słuchajcie w ciężkiej przygodzie Głosu zdradzonej kochanki. »Kochałam pana tak szczerze, On … Przeczytaj wiersz
(Do Michała Wereszczaki). Ktokolwiek będziesz w Nowogródzkiej stronie, Do Płużyn ciemnego boru Wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie, Byś się przypatrzył jezioru. Świteź tam jasne rozprzestrzenia łona, W wielkiego kształcie obwodu, Gęstą po bokach puszczą oczerniona, A gładka jak szyba lodu. Jeżeli nocną przybliżysz się dobą I zwrócisz ku wodom lice: Gwiazdy nad tobą i gwiazdy … Przeczytaj wiersz
Methinks I see… — Where?… — In my mind’s eye Shakespeare. Zdaje mi się, że widzę… Gdzie? Przed oczyma duszy mojej. Słuchaj, dzieweczko! — Ona nie słucha. — To dzień biały! to miasteczko! Przy tobie niema żywego ducha: Co tam wkoło siebie chwytasz? Kogo wołasz, z kim się witasz? — Ona nie słucha. — … Przeczytaj wiersz
Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę, Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę; Jednakże gdy cię długo nie oglądam, Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam; I tęskniąc sobie zadaję pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Gdy z oczu znikniesz, nie mogę ni razu W myśli twojego odnowić obrazu; Jednakże nieraz czuję … Przeczytaj wiersz
Potępi nas świętoszek, rozpustnik wyśmieje, Że chociaż samotnemi otoczeni ściany, Chociaż ona tak młoda, ja tak zakochany, Przecież ja oczy spuszczam, a ona łzy leje. Ja bronię się ponętom; ona i nadzieje Chce odstraszyć, co chwila brząkając kajdany, Którymi ręce związał nam los opłakany. Nie wiemy sami, co się w sercach naszych dzieje. Jestże to … Przeczytaj wiersz