Daniel Naborowski (1573–1640), poeta barokowy, dyplomata, tłumacz i sędzia wileński, był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego baroku. Urodził się w Krakowie, a zmarł w Wilnie. Pełnił wysokie funkcje, takie jak cześnik wileński oraz marszałek dworu księcia Bogusława Radziwiłła. Był także wyznawcą kalwinizmu. Choć jego twórczość poetycka była marginalna w porównaniu z działalnością dyplomatyczną i administracyjną, Naborowski zyskał uznanie jako wykształcony poeta o dużym talencie. Jego twórczość, w której dominowały epitafia, treny, erotyki, fraszki oraz sonety, była typowa dla barokowej poezji dworskiej, pełnej efektownych konceptów, lecz wyróżniała się także naturalną składnią i brakiem przesadnych ozdobników.
Naborowski studiował na uniwersytetach w Wittenberdze, Bazylei i Padwie, a jego edukacja obejmowała m.in. nauki u Galileusza. Przez dwanaście lat podróżował po Europie, rozwijając swoje zainteresowania naukowe, a jednocześnie angażując się w działalność dyplomatyczną na dworze Radziwiłłów. Choć rzadko publikował swoje utwory, pozostawił po sobie cenne rękopisy, w tym cykl panegirycznych listów do Krzysztofa i Janusza Radziwiłłów. Jego poezja, mimo że opierała się na barokowych zasadach, charakteryzowała się świeżością i bezpretensjonalnością.
Opisana wierszem Daniela Naborowskiego a to z okazyjej zwady pana Radziejowskiego, starosty łomżeńskiego, z panem Daniłowiczem wojewodzicem ruskim na bankiecie Księcia Imci Krzysztofa Radziwiłła, wojewody wileńskiego i hetmana W. K. L. na sejmie anni 1632 Jupiter wiele bogów zaprosił do siebie, Sprawiwszy dla nich ucztę dosyć strojną w niebie. Proszone Merkuryjusz lotny zebrał bogi, Przybył … Przeczytaj wiersz
Dał ci się Bóg urodzić do wysokich rzeczy, Wysokie tedy zawsze sprawy miej na pieczy. Choć się nie zawsze zdarzy, ty przecie czyń twoje. Ten, co wysokim rzeczom oddał myśli swoje, Choć nie dopiął, ten pozad nie barzo zostawa; Iż to, co mógł, uczynił, tym się zacnym stawa.
Różą, mrozem spłodzoną Tryjonu zimnego, miej, książę, za kolędę od sługi swojego. Przed wiosną, przed Zefirem Muza ją rozwiła i mały dar za wielki tobie poświęciła. Godna rymu jest róża: sam Tytan, gdy wschodzi, różaną twarz podaje, lubo też zachodzi, różane lice kryje w oceańskie morze; różane są tak ranne, jak wieczorne zorze (…) Róża … Przeczytaj wiersz
Babo bez zębów brzydka, babo nieszczęśliwa, Babo niewdzięczna, babo cnocie nieżyczliwa, Babo pełna zdrad, babo pełna niesforności, Babo zwodnico dawna, babo szczyra złości, Babo, która przedawasz panienki cnotliwe, Babo, która namawiasz mężatki wstydliwe, Babo niemiłosierna, którą jad wydawa, Babo, na której skóra jak żaba chropawa, Babo smrodliwa, pełna plugastwa wszelkiego, Która o nikim słowa nie … Przeczytaj wiersz
Pili z sobą dwaj na zmowie Za jednej, za drugiej zdrowie. Tu możesz zrozumieć snadnie, Że nie każdy tego zgadnie. A te przyjaciółki obie Są bliskie sąsiady sobie. Rów między nimi granica I wpada jako ulica Właśnie na gościniec, który Przez pośrodek białej góry Idzie w niż do Szarogroda, Kędy Kieski wojewoda Więził kiedyś wuja … Przeczytaj wiersz
Ma śliczna Aleksandro, gdybym świat miał w mocy, krwawy uraz na sercu nosząc we dnie, w nocy, dałbym ci go w zakładzie serce okupując, lecz, nędznik, rozgniewane niebo na się czując, i to, co mam, na ołtarz twój niosę z ochotą: krew swoję, zdrowie, wierność, stateczność i z cnotą.
Świat obłudny, tu widząc mieszkańca swojego, We dnie i w nocy pilnie myśli koło tego, Jakoby go mógł nakryć zdradnymi sieciami; Czasem go ponętnymi łudzi rozkoszami, Czasem też strachem karmi, wnet zaś pochlebuje, A żółć z miodem zmieszaną zawsze mu gotuje. Lecz ty na wszystkie trwogi tak bądź ustalony, Abyś z obu stron umysł miał … Przeczytaj wiersz
Panie mój, masz Bachusów malowanych siła, Lecz ich nie tak malarska ręka wyraziła, Jak wczoraj Karmanowski, na co oczy twoje Patrzały, gdy on nowe wynajdował stroje. Pił wprzód, a pił tak mężnie, że był godzien owej, Pod którą Bakchus chodził, korony bluszczowej. W tańcu-ć tak rześko stanął, że kto patrzał na to, Mniemał, że dziś … Przeczytaj wiersz
Tryumfy nadęty swymi Kupido z bogi inszymi Jął po niebie harce zwodzić I chorągwie swe rozwodzić. Czego aby się pomścili, Bogowie sąd założyli, Którym z nieba za tę winę Wygnali hardą dziecinę. On straciwszy miejsce w niebie Uciekł się z krzywdą do ciebie I twe oczy oszacował, Aby z nich bogi hołdował. Lecz te śliczne … Przeczytaj wiersz
Godzina za godziną niepojęcie chodzi był przodek, byłeś ty sam, potomek się rodzi. Krótka rozprawa: jutro, coś dziś jest, nie będziesz, a żeś był – nieboszczyka imienia nabędziesz. Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt – żywot ludzki słynie, słońce więcej nie wschodzi to, które raz minie; kołem niechamowanym lotny czas uchodzi, z którego spadł … Przeczytaj wiersz
Kotarzyszcza me drogie i wilejskie brody, Wy mnie teraz staniecie za bogate grody, Jeśli mi po mych trudach, po mych drogach częstych Zdarzy się odpoczywać w kniejach waszych gęstych. Tam już, da Bóg, obaczą me kochane progi Zawieszoną opończa, boty i ostrogi, I cokolwiek z pielgrzymstwa podróżnemu zbywa. Niech mię w drogę odległą więcej nikt … Przeczytaj wiersz
Szukałem upominku w lichej gaździe mojej Dla ciebie, zacne książę, lecz w chudobie mojej Prożnom miał na bogatsze przesadzać się dary; Przyjm z łaską od chudego i ten czwartak stary. Nie gardź czwartakiem; dobrze naonczas bywało, Póki nam jeszcze starych czwartakow stawało. Teraz się nowych dudkow i złych namnożyło, Bodaj się nigdy o nich nam … Przeczytaj wiersz
Jak błogosławiony z błota, Jak złodziej rzeczon od złota, Jak szwiec od świece nazwany, Jak człowiek, człek malowany, Tak Jezuita z Jezusa, Strzeż się go, własna pokusa.
Dzień jeden drugi goni i potem zostawa tam, skąd wiek wszytkokrotny odwrotu nie dawa. Żaden dzień i godzina bez szkody nie bywa człowieku, który ze dniem zarówno upływa. Karmią nasz byt godziny, która leci snadnie: więcej się ten wraca, kto z regestru spadnie. Już w nocy wiekuistej sen przyjdzie spać twardy, na to masz zawsze … Przeczytaj wiersz
Fama za nic nie stoi, gdy nie masz pieniędzy, Żaden nie da szeląga, byś był sto lat w nędzy. Perdas to marne słówko; servare potrzeba, By nie przyszło na starość żebrać sztuki chleba, Bo omnia straciwszy żaden nie ratuje, Ba, i szelągiem jednym więcej nie daruje. O memento, memento, na cię by pamiętać, Mógłby się … Przeczytaj wiersz
Świat hołduje marności I wszytkie ziemskie włości; To na wieki nie minie, Że marna marność słynie. Miłujmy i żartujmy, Żartujmy i miłujmy, Lecz pobożnie, uczciwie, A co czyste właściwie. Nad wszytko bać się Boga — Tak fraszką śmierć i trwoga.
Twe oczy, skąd Kupido na wsze ziemskie kraje, córo możnego króla, harde prawa daje, nie oczy, lecz pochodnie dwie nielitościwe, które palą na popiół serca nieszczęśliwe. Nie pochodnie, lecz gwiazdy, których jasne zorze błagają nagłym wiatrem rozgniewane morze. Nie gwiazdy, ale słońca, pałające różno, których blask śmiertelnemu oku pojąć próżno. Nie słońca ale nieba, bo … Przeczytaj wiersz
Z czasem wszytko przemija, z czasem bieżą lata, Z czasem państw koniec idzie, z czasem tego świata. Za czasem ustaje dowcip i rozum niszczeje, Z czasem gładkość, uroda, udatność wiotczeje. Z czasem kwitnące łąki krasy postradają, Z czasem drzewa zielone z liścia opadają. Z czasem burdy ustają, z czasem krwawe boje, Z czasem żal i … Przeczytaj wiersz
Tym ma nad Macedona Aleksandra moja: ów świat jeżdżąc zwojował, a do tej podwoja Od ziemskich bohatyrów wolny hołd oddany, ów w ciele, Aleksandra w sercu czyni rany ów zbrojnymi szeregi, ta przeraża wzrokiem; ów ogniem płomienistym, ta świat pali okiem.
Sługą się miłości czuję, Z Anakreontem tańcuję. Przynieś, Bakche, dary swoje, Porusz we mnie serce moje. Przeraź i stawy, i kości. Pobudź dusze ku radości. W tańcach, żartach zażyć świata. Bieżą nawrócone lata. Nic żywot, żywot troskawy. W zarciech zawisł żywot prawy, Który nie życia długością, Lecz weselem, lecz radością Od mądrego określony, A kiedy … Przeczytaj wiersz
Rozśmiej się, Kochanowski, jesli słyszysz w niebie! Do fraszki nad fraszkami trzeba było ciebie, Jak niedawno małżonka jednego uczono, Gdy miasto zaręczonej inszą przywiedziono. Gdy stanął na kobiercu, o pulsy! O żyły! Jakoście u takiego pacyjenta biły, Kiedy musiał za wdzięczne to wszystko przyjmować. Trudna, bo nielza było naonczas brakować. Żart wprawdzie nie uraził do … Przeczytaj wiersz