Wisława Szymborska urodziła się w Prowentach 2 lipca 1923 r. Była poetką, eseistką i tłumaczką – jedną z najważniejszych i najbardziej cenionych poetek XX wieku.
Szymborska zaczęła swoją karierę poetycką w latach 40. XX wieku, jednak jej twórczość zdobyła szersze uznanie w Polsce i za granicą dopiero w latach 60. i 70. Jej socrealistyczny debiutancki tomik Dlaczego żyjemy ukazał się dopiero w roku 1952 i był opóźniony o kilka lat, ponieważ wydawnictwo uznało go za niewystarczająco poprany ideologicznie. Szymborska dojrzałość poetycka osiągnęła publikując trzeci tomik w roku 1957 – Wołanie do Yeti. W jednym z nielicznych wywiadów poetka podzieliła się refleksją, że błędem na początku jej literackiej drogi było to, że zamiast kochać ludzi, usiłowała kochać ludzkość.
Jej poezja cechuje się umiarem i jasnością, a jednocześnie ukrytymi warstwami znaczeniowymi, głębią refleksji oraz umiejętnością ukazania piękna i paradoksów codziennego życia. Dotyka różnorodnych tematów, takich jak miłość, czas, śmierć, filozofia i kondycja ludzka. Szymborska często eksploruje paradoksy i ironię życia oraz pytania o istnienie i sens. Szymborska opanowała do perfekcji sztukę czynienia swoich wierszy przystępnymi przy jednoczesnej bezkompromisowej głębi myślowej. Poetka starała się pisać jedynie wiersze ważne i istotne zadając „pilne pytania”, a tomiki publikowała często w nawet dziesięcioletnich odstępach.
W 1996 roku Szymborska otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za jej „liryczną precyzję i ironiczne przewracanie ustalonych wartości”. Była jedyną polską poetką, która otrzymała to wyróżnienie. Jej poezja została przetłumaczona na wiele języków i zdobyła międzynarodowe uznanie.
Wisława Szymborska znana była ze skromności i unikania publicznej obecności w mediach. Rzadko udzielała wywiadów i niechętnie zabierała głos na forum publicznym. Przez większość swojego życia mieszkała w Krakowie, gdzie zmarła 1 lutego w 2012 roku.
Może to wszystko dzieje się w laboratorium? Pod jedną lampą w dzień i miliardami w nocy? Może jesteśmy pokolenia próbne? Przesypywani z naczynia w naczynie, potrząsani w retortach, obserwowani czymś więcej niż okiem, każdy z osobna brany na koniec w szczypczyki? Może inaczej: żadnych interwencji? Zmiany zachodzą same zgodnie z planem? Igła wykresu rysuje pomału … Przeczytaj wiersz
Dziwna planeta i dziwni na niej ci ludzie. Ulegają czasowi, ale nie chcą go uznać. Mają sposoby, żeby swój sprzeciw wyrazić. Robią obrazki jak na przykład ten: Nic szczególnego na pierwszy rzut oka. Widać wodę. Widać jeden z jej brzegów. Widać czółno mozolnie płynące pod prąd. Widać nad wodą most i widać ludzi na moście. … Przeczytaj wiersz
Tu leży staroświecka jak przecinek autorka paru wierszy. Wieczny odpoczynek raczyła dać jej ziemia, pomimo że trup nie należał do żadnej z literackich grup. Ale też nic lepszego nie ma na mogile oprócz tej rymowanki, łopianu i sowy. Przechodniu, wyjmij z teczki mózg elektronowy i nad losem Szymborskiej podumaj przez chwilę.
Po każdej wojnie ktoś musi posprzątać Jaki taki porzadek sam się przecież nie zrobi. Ktoś musi zepchnąć gruzy na pobocza dróg, żeby mogły przejechać wozy pełne trupów. Ktoś musi grzęznąć w szlamie i popiele, sprężynach kanap, drzazgach szkła i krwawych szmatach. Ktoś musi przywlec belkę do podparcia ściany, ktoś oszklić okno i osadzić drzwi na … Przeczytaj wiersz
Miał być lepszy od zeszłych nasz XX wiek. Już tego dowieść nie zdąży, lata ma policzone, krok chwiejny, oddech krótki. Już zbyt wiele się stało, co się stać nie miało, a to, co miało nadejść, nie nadeszło. Miało się mieć ku wiośnie i szczęściu, między innymi. Strach miał opuścić góry i doliny. Prawda szybciej od … Przeczytaj wiersz
Niektórzy – czyli nie wszyscy. Nawet nie większość wszystkich ale mniejszość. Nie licząc szkół, gdzie się musi, i samych poetów, będzie tych osób chyba dwie na tysiąc. Lubią – ale lubi się także rosół z makaronem, lubi się komplementy i kolor niebieski, lubi się stary szalik, lubi się stawiać na swoim, lubi się głaskać psa. … Przeczytaj wiersz
Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy. Z tej przyczyny zrodziliśmy się bez wprawy i pomrzemy bez rutyny. Choćbyśmy uczniami byli najtępszymi w szkole świata, nie będziemy repetować żadnej zimy ani lata. Żaden dzień się nie powtórzy, nie ma dwóch podobnych nocy, dwóch tych samych pocałunków, dwóch jednakich spojrzeń w oczy. Wczoraj, kiedy … Przeczytaj wiersz
Jawa nie pierzcha jak pierzchają sny. Żaden szmer, żaden dzwonek nie rozprasza jej, żaden krzyk ani łoskot z niej nie zrywa. Mętne i wieloznaczne są obrazy w snach, co daje się tłumaczyć na dużo różnych sposobów. Jawa oznacza jawę, a to największa zagadka. Do snów są klucze. Jawa otwiera się sama i nie daje się … Przeczytaj wiersz
Obmyślam świat, wydanie drugie, wydanie drugie, poprawione, idiotom na śmiech, melancholikom na płacz, łysym na grzebień, psom na buty. Oto rozdział: Mowa Zwierząt i Roślin, gdzie przy każdym gatunku masz słownik odnośny. Nawet proste dzień dobry wymienione z rybą ciebie, rybę i wszystkich przy życiu umocni. Ta, dawno przeczuwana, nagle w jawie słów improwizacja lasu! … Przeczytaj wiersz
Jestem pastylka na uspokojenie. Działam w mieszkaniu, skutkuję w urzędzie, siadam do egzaminów, starannie sklejam rozbite garnuszki – tylko mnie zażyj, rozpuść pod językiem, tylko mnie połknij, tylko popij wodą. Wiem, co robić z nieszczęściem, jak znieść złą nowinę, zmniejszyć niesprawiedliwość, rozjaśnić brak Boga, dobrać do twarzy kapelusz żałobny. Na co czekasz – zaufaj chemicznej … Przeczytaj wiersz
Spójrzcie, jaka wciąż sprawna, jak dobrze się trzyma w naszym stuleciu nienawiść. Jak lekko bierze przeszkody. Jakie to łatwe dla niej – skoczyć, dopaść. Nie jest jak inne uczucia. Starsza i młodsza od nich jednocześnie. Sama rodzi przyczyny, które ją budzą do życia. Jeśli zasypia, to nigdy snem wiecznym. Bezsenność nie odbiera jej sił, ale … Przeczytaj wiersz
Nie zna się na żartach, na gwiazdach, na mostach, na tkactwie, na górnictwie, na uprawie roli, na budowie okrętów i pieczeniu ciasta. W nasze rozmowy o planach na jutro wtrąca swoje ostatnie słowo nie na temat. Nie umie nawet tego, co bezpośrednio łączy się z jej fachem: ani grobu wykopać, ani trumny sklecić, ani sprzątnąć … Przeczytaj wiersz
Istnieli albo nie istnieli. Na wyspie albo nie na wyspie. Ocean albo nie ocean połknął ich albo nie. Czy było komu kogoś słuchać kogo? Czy było komu walczyć z kim? Działo się wszystko albo nic tam albo nie tam. Miast siedem stało. Czy na pewno? Stać wiecznie chciało. Gdzie dowody? Nie wymyślili prochu, nie. Proch … Przeczytaj wiersz