Władysław Szlengel urodził się 10 maja 1914 roku w Warszawie, w rodzinie żydowskiej, jego ojciec był malarzem tworzącym plakaty filmowe. W okresie młodości studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. W 1930 roku ukończył Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców miasta Warszawy. Był członkiem i aktywistą w organizacjach młodzieżowych, a także działał w teatrze amatorskim.
Talent do pisania poezji odkrył w sobie w latach szkolnych. Swoje teksty publikował w gazetce studenckiej. Szlengel pisał wyłącznie po polsku. Do 1939 r. był jednym z najbardziej rozpoznawalnych tekściarzy w Polsce i autorem kilku popularnych piosenek. Publikował także artykuły satyryczne w tygodniku „Szpilki” oraz polityczne w „Robotniku” i lwowskiej gazecie „Sygnały”.
Po wybuchu II wojny światowej i okupacji niemieckiej Warszawy, Szlengel znalazł się w getcie warszawskim. Tam aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym i artystycznym getta. Stał się organizatorem życia kulturalnego w dzielnicy getta. Tworzył wiersze, opowiadania i utwory dramatyczne. Brał udział w obronie Warszawy w 1939 r. Później wraz z żoną przeniósł się do okupowanego wówczas przez Sowietów Białegostoku. Tam pracował jako dyrektor miejscowego Teatru Miniatura. W 1940 r. powrócił do Warszawy. 16 listopada 1940 r. ulica Waliców, przy której mieszkał, została włączona do getta warszawskiego.
Jego twórczość jest ważnym świadectwem czasów Holocaustu i tragicznych wydarzeń związanych z gettem warszawskim. Jego wiersze i teksty opisywały cierpienia, strach i walkę o przetrwanie ludności getta. Jednym z jego znanych utworów jest „Kartki z dziennika napisane w getcie warszawskim”.
Władysław Szlengel zginął tragicznie podczas likwidacji getta warszawskiego przez Niemców w kwietniu 1943 roku. Mimo krótkiego życia pozostawił po sobie znaczący dorobek literacki, który jest dziś doceniany jako ważny głos w historii Holocaustu i opisie życia w getcie. W swojej poezji Szlengel opisywał codzienne doświadczenia i cierpienia Żydów, ale nie stronił od ironii. Wiele jego wierszy dokumentuje Zagładę, w tym transporty do obozu zagłady w Treblince i okoliczności śmierci Janusza Korczaka.
GENERALE! DWADZIEŚCIA DWA LATA!!! Tam, za dostojnym biurkiem jednym pociągnięciem pióra ścisnął pan na szyi mego brata pętlę hańbiącego sznura… Mój brat – ma dwadzieścia dwa lata… Żydom całego świata spokój z serc uciekł i znikł ta pętla ściska im serca wydziera im z piersi krzyk: Generale! Generale! ON MA DWADZIEŚCIA DWA LATA… Młode ciało … Przeczytaj wiersz
Tam u nich trwa wciąż gwarny jubel I głucho dudni echo parad. I pokazują Berty Grube i nocą słychać szepty narad. A ON odpocznie i na nowo podnosić będzie kark wciąż śmielej i naoliwi każde słowo – i krzyczeć będzie: Przyjaciele!!! I jakimś lisim sprytnym zwrotem otwartą znów zostawi furtę, by swastyk czarnych swych łopotem … Przeczytaj wiersz
(Żydom w Wiedniu nie wolno przechodzić przez parki i spoczywać na ławkach ulicznych (PAT) Z pasji ludzkiej, z obłędu mgły rodzą słę takie koszmarne sny … Na kartkach białych — bladoscią strachu nalepionych na fasadach gmachów napisali: W przeciągu trzech dni – i zamknęli za nimi drzwi … Napisali: Arisches Haus i: Raus!!! Szli ulicami … Przeczytaj wiersz
PRAWO Z setek tysięcy ust Z setek tysięcy zbielałych warg Z krtani ściśnionych kobiet tysiąca Płynie pod niebo prośba gorąca I pasmo skarg. Wydziera się z tysiąca ust I ślady znaczy krwawo Okrzyk – pytanie. Krzyczą kobiety Bólem zmożone tysiączne Hetty – gdzie nasze prawo?! Wydziera się z tysiąca ust Krzyk co dusze ich pali … Przeczytaj wiersz
Nie ma gdzie uciec, by słyszeć własne myśli wszędzie zgiełk dotrze – uparcie się wwierci. Uciekłem z miasta i tu za mną przyszli brydżyści ziejący szlemami – groźniejsi od śmierci. Co noc chrapliwy gramofon słowikom urąga – co wieczór nienawiść w parku nieci – od świtu śpiew fałszywy po łąkach się błąka a pod nogami … Przeczytaj wiersz
Na czesko niemieckiej granicy, gdy tylko kończy się dzień, widują strwożeni celnicy wlokący się smętnie cień… Wiatry w zaroślach jęczą i mrok jest i nocny chłód cień snuje nicią pajęczą widmowy kolczasty drut… Armatę przywleką jękiem, pięść wznosi i spluwa zły a po tym żołnierską piosenkę mruczy wpatrzony w mgły… Przychodzi bezgłośnym krokiem, stroskaną, zlęknioną … Przeczytaj wiersz
Więc sztylet…? rewolwer — bomba — łom…? będą za nami z za węgla biegły… ? Krew przelana krzepnie w cegły — Przedziwny z tych cegieł powstanie dom — Mienia i serca dajecie dymom w pył rozbijacie pracy lata… Czerwony świt nad Jerozolimą płomiennym krzykiem jest dla świata. Ten krzyk nas budzi śród miejskiej nocy za … Przeczytaj wiersz
Ciężko mi wlec za sobą grzechy w tułaczym worze jestem już słaby i stary wciąż słabszy… przebacz mi Boże… Już uwierzyłem światu i kajam się teraz w pokorze ciężko i duszno mi… ratuj… może to prawda… Boże… Patrz – rzucają kamienie… Widzisz – drzewa mi łamią… Słyszysz – plwają, złorzeczą przebacz mi, może nie kłamią… … Przeczytaj wiersz
Bohaterom — poematy, rapsody!!! Bohaterów uczczą potomni, na cokołach nazwiska ryte i marmurowy pomnik. Walecznym żołnierzom — medal! śmierci żołnierskiej — krzyż! Zakląć chwałę i mękę w stal, granit i spiż. Zostaną po Wielkich Legendy, że tacy byli Ogromni, mit zakrzepnie i — będzie Pomnik. A kto wam opowie, Przyszli, nie spiż i nie mitu … Przeczytaj wiersz
Z sercem rozbitem i chorem, z myślami o tamtej stronie siedziałem sobie wieczorem przy telefonie — I myślę sobie: zadzwonię, do kogoś po tamtej stronie, gdy dyżur mam przy telefonie wieczorem — I nagle myślę: na Boga — nie mam właściwie do kogo, w roku trzydziestym dziewiątym poszedłem inną drogą — Rozeszły się nasze drogi, … Przeczytaj wiersz
Nam schodzić nie kazano. Pod strych, jak koty — po szczeblach drabiny Przeskakiwaliśmy w pocie i w strachu. Czekamy na noc — od szóstej rano, My, co trawimy rozpacz godziny W lochach skuleni — plackiem na dachu. Na dachu z twarzą martwą i bladą Schował się brat — taki drżący Żyd, Co chciałby zniknąć pod … Przeczytaj wiersz
Mam okno na tamtą stronę, bezczelne żydowskie okno na piękny park Krasińskiego, gdzie liście jesienne mokną… Pod wieczór szaroliliowy składają gałęzie pokłon i patrzą się drzewa aryjskie w to moje żydowskie okno… A mnie w oknie stanąć nie wolno (bardzo to słuszny przepis), żydowskie robaki… krety… powinni i muszą być ślepi. Niech siedzą w barłogach, … Przeczytaj wiersz