Edward Szymański urodził się w Warszawie w roku 1907 i przez większą cześć życia związany był z warszawską Wolą. Był lewicowym poetą, dziennikarzem, satyrykiem i działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej, angażował się w działalność antyfaszystowską. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. W różnych okresach swojego życia pracował m.in. na poczcie, jako robotnik i nauczyciel. Jego twórczość była nasycona tematyką robotniczą i socjalistyczną.
Szymański działał w różnych organizacjach, m.in. Związku Transportowców, Związku Drukarzy oraz Czerwonym Harcerstwie TUR. Udzielał schronienia działaczom konspiracyjnym i ukrywał się we wsiach podlaskich po wybuchu II wojny światowej. Po aresztowaniu przez gestapo był przetrzymywany na Pawiaku przez około 3 miesiące, zginął 15 grudnia 1943 w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.
Jego twórczość obejmowała różne gatunki literackie, takie jak poezja, satyra, fraszki, piosenki i nowele. Tworzył również utwory dla dzieci i zajmował się przekładami. Jako pisarz używał pseudonimu Marian Patryn. Niektóre z jego znanych dzieł to „20 milionów” (1932), „Miłość przez małe 'm'” (1933), „Do mieszkańców Marsa” (1934), „ABC” (1936) oraz „Słońce na szynach” (1937).
A i dokąd ma frunąć ten wiersz — pozdrowienie szerokim dalom — kiedy wgłąb i wzdłuż i wszerz wszystkie progi okute stalą? A i jakiż ładunek słów pod skrzydłami na wiatr ma ponieść? Oślepłemi źrenicami luf patrzą Muzy na Helikonie. Nie na pieśń — a na chrzęst i huk czujny stoi przed hangarem Apollo. Na … Przeczytaj wiersz
Zachodami, wschodami ognista, od piorunów i tęcz się mieniąc, świecisz nam, ziemio ojczysta słońcem, błyszczącem, jak pieniądz. Łzami zimnych, gwiaździstych kropel lśni nocami twoja umarłość. Ktoś żelazną, miażdżącą stopę nam i tobie położył na gardło. Głębia gleby czeka na pługi, prężąc pierś, pełną ciepła i soku. Ponad polem szerokiem i długiem ckliwa niemoc spływa z … Przeczytaj wiersz
Wichrze, wichrze majowy! Sztandary na strzępy rwij! Nawiej nam chmurą nad głowy i deszczem krwi. Ubity młotami nóg, rozdarty tupotem koni, niech pod stopami nam bruk zadzwoni bruk czerwony. Nie kwiaty, nie kwiaty nam w pięści! Stopy w żelazo obuć! Żelaznem żniwem chrzęści ziemia okopów i grobów. Zgasło nam słońce nad świętem, krwią zachłysnęła się … Przeczytaj wiersz
A na torach, na torach za mostem leżą szyny, jak noże proste. A na żwirze ostrym pod szyny biją młotem w podkłady z dębiny Antek, Walek, Jan i Stach walą, walą, że aż strach. Aż na szyny na podkładach pot w srebrzystych kroplach spada. Żwir z dębiną, pot z żelazem po podkładach gada razem: raz … Przeczytaj wiersz
Marzeniami ponad świat nie skoczysz, choćbyś sercu dał skrzydła największe. Trzeba umieć prawdzie spojrzeć w oczy, prawdzie ostrej, jak nóż — bez upiększeń. Sam zostaniesz z nędzą i udręką, aż do ziemi kark zegniesz coraz niżej, wciąż gorzej, jeśli w walce upartej zmordowanym twym rękom miljon innych rąk nie pomoże. W jeden młot trzeba zewrzeć … Przeczytaj wiersz
Spadnie gromem znienacka przez głośniki, druty — z telegrafu ktoś z wieścią, jak warjat, wyskoczy — Jezu! Co? Już? Napewno? — — — w ciągu pół minuty zgasną wszystkie latarnie i oczy. Trzaśnie pięścią stalową w stos codziennych reguł, — że taki Nr. wtedy dokładnie i stąd — Zatrzyma jedno słowo sto expressów w biegu … Przeczytaj wiersz
Może nas nigdy nie było, może nas wcale niema. Jest tylko wielka miłość i chlebna, szeroka ziemia. Nad nami, w niebie niebieskiem ktoś jasne słońce zapalił. Przez drogi wiejskie i miejskie przejdziemy cisi i mali. Przeminą nasze imiona w dniach nowych, jasnych i ciemnych. Młodsze, silniejsze ramiona podejmą trud nasz codzienny. Może zawilej, lub prościej, … Przeczytaj wiersz
Głód życia rękom nie da spocząć do wieczoru. W dzień blady krokom prędkim stopy ściska strach… o świcie znów na działkę roboczą wzdłuż torów idziemy bić podkłady umacniać przykrętki, między szyny żwir kłaść i piach. Uciec trudno przed ostrym lokomotyw śpiewem skądś i dokądś pędzącym bez nas i nie o nas… więdną nam w dłoniach … Przeczytaj wiersz
Nie wstrzymacie lokomotywy. Miazga ze mnie zostanie i krew. Piszę do was — za chwilę nieżywy — obok toru, gdzie znajdę kres. Gdy zadudni pociąg na moście, gdy ślepiami błyśnie o metr — wyciągnięty prosto, najprościej wszerz na szyny ułożę grzbiet. Krzyknę jeszcze przez mgnienie oka krzykiem strasznym, jak sama śmierć. Potem nicość, jak noc … Przeczytaj wiersz
Nocą, nocą błękitną panienkom przy Morse‘ach i Juzach oczy gwiazdami kwitną, włosy rozchwiewa burza. Dzień złoty rozwija sztandar nad czarną budką dróżnika. Wiatr gwiżdże po brankardach, po drutach śpiewa muzyka… …wszystko jest niby tak samo: lato, i służba, i człowiek — a przecież do nieba bramą odjeżdża młodość i zdrowie… …dni odfruwają pachnące wciąż krótsze, … Przeczytaj wiersz
Naprzeciw dniom i nocom trudom zwyczajnym naprzeciw pod ciężkim tłokiem serca pracuje parą pierś, aż kiedyś w oczy zmęczone czerwonym sygnałem zaświeci ostatni przystanek — śmierć. Rano słońce na szyny sypie iskrami ze złota. Wieczorem kwitną nad linją srebrzyste kwiaty lamp. W ciągłych wyjazdach w nieznane, w ciągłych w nieznane powrotach jest wielka prawda o … Przeczytaj wiersz
Tani czarny atrament pisze słowa powszednie, pisze słowa niezdarne, rozmazuje się, blednie. Zwolna, ciężko pług pióra przeorywa milczenie — spływa z dłoni na kartkę to radość, to cierpienie. Na jałowym papierze rzuca siejbę swą czarną: między grządki literek drobne kropki, jak ziarno. Wzbiera życie w wyrazach, szumi szelest na kartce, kwitną zdania, jak żyto żywotne … Przeczytaj wiersz
Zapomniałem, jak sen pachnie ciszą, nie pamiętam już słów spokojnych. Chrypię werbel prostym towarzyszom, szeregowcom klasowej wojny. Byle mocniej szedł, byle wcześniej rozkołysał się przypływ mas — zagubiłem po drodze pieśni, nieuczony wygrywam marsz. Sercem dzwoni rytm moich wierszy nie dla zysku, ani dla sławy, byle wam zapłonęła w piersi moja miłość i moja nienawiść.
Czyś już pole odwiedził? Czyś już chodził po lesie? Czyś widział, jak na miedzy zasiadła złota jesień? Patrz — daleko, daleko, patrz — szeroko, szeroko ponad polem, nad rzeką białe chmury się wloką. Wiatr się w sadzie rozśpiewał, świat zapachniał jesienią, wszystkie liście na drzewach kolorami się mienią. Miodem, zbożem, warzywem, obfitością gotową wszystko wkoło, … Przeczytaj wiersz