Josif Brodski to rosyjskiego pochodzenia poeta i eseista. W roku 1987 został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Urodził się 24 maja 1940 roku w Leningradzie (obecnie Petersburg) w rodzinie żydowskiej. Jego ojcem był fotograf wojskowy Aleksander Brodski, a matka Maria Wolpert pracowała jako tłumaczka. W wieku 15 lat Brodski porzucił edukację w szkole i poświęcił się samokształceniu, studiując literaturę, filozofię i języki obce.
W wieku 17 lat zaczął pisać poezję, inspirowaną m.in. Anną Achmatową, Osipem Mandelsztamem, Mariną Cwietajewą, Wystanem Hugh Audenem i Lowellem. Szybko zdobył uznanie w kręgach literackich Leningradu, jednak jego twórczość nie wpisywała się w oficjalne kanony sowieckiej literatury. W 1964 roku został oskarżony o „pasożytnictwo społeczne” i skazany na pięć lat zesłania na przymusowe roboty w obwodzie archangielskim. Dzięki interwencji literatów, w tym Achmatowej oraz protestach opinii międzynarodowej, wyrok skrócono do półtora roku.
Po powrocie do Leningradu Brodski nadal spotykał się z represjami. W 1972 roku pozbawiony został obywatelstwa i wydalony ze Związku Radzieckiego. Zmuszony do emigracji i osiedlił się w Stanach Zjednoczonych zamieszkując w Nowym Jorku. Tam rozpoczął pracę jako wykładowca literatury na prestiżowych uczelniach, m.in. na Uniwersytecie Michigan i Uniwersytecie Columbia. Pisał zarówno po rosyjsku, jak i po angielsku, stając się jednym z najwybitniejszych poetów XX wieku.
W 1987 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla za „uniwersalne wartości całokształtu twórczości literackiej, odznaczające się jasnością myśli i poetycką siłą”. Jego twórczość obejmuje m.in. tomy „Zatrzymanie w pustce”, „Urania” oraz esej „Pochwała nudy”. W roku 1992 został Laureatem Biblioteki Kongresu USA. Josif Brodski zmarł 28 stycznia 1996 roku na zawał serca w Nowym Jorku. Jego grób znajduje się na weneckiej „Wyspie umarłych” na cmentarzu San Michele w Wenecji, gdzie został półtora roku później pochowany.
Rozgłośmy nadejście wiosny! Przemyjmy oblicze zaspane, czyraki potraktujmy niezawodnym kreozotem i wyjdźmy na bosaka, w jednej koszuli, na ganek – a oczy się zachłysną świeżością! horyzontem! przyszłością! Przyszłość z niezmienną ochotą napełnia ziemię ziarnem, serdecznością – głosy, zegary – tykającym marszem odtąd-dotąd; ockniesz się – i sam siebie zastajesz w przyszłości. Wiosną, gdy ptactwo budzi … Przeczytaj wiersz
Rozumiem: można kochać pełniej, mocniej, nieskazitelniej. Można, tak jak syn Kybele, wtopić się w mrok i pod postacią nocy wkraść się w twoje obszary. Można jeszcze wiele: na przykład twoje rysy z molekuł i drobin odtwarzać mozolnymi stalówki ruchami. Albo, wbijając w lustro wzrok , tłumaczyć sobie, że ty – to ja; bo kogóż właściwie kochamy, … Przeczytaj wiersz
Kiedyś powrócisz do kraju… no właśnie Zobacz czy jesteś tu potrzebny komuś Czy ktoś się może z tobą zaprzyjaźnić Kup na kolację, wracając do domu Byle jakiego czerwonego wina Usiądź przy oknie, zastanów się chwilę Wszystko to twoja, tylko twoja wina I chwała Bogu Świetnie Tylko tyle Wszystko to twoja, tylko twoja wina I chwała … Przeczytaj wiersz
*** Znikąd z miłością, nastego lipcopada roku…, drogi szanowny kochana, zresztą to się nie liczy, nieważne kto, bo sam diabeł, szczerze mówiąc, z mroku nie wydobędzie już twarzy, nie twój, lecz i niczyj wierny przyjaciel pozdrawia serdecznie z jednego spośród pięciu kontynentów, tego co się wspiera na kowbojach, kochałem cię bardziej niż raj i Samego, … Przeczytaj wiersz
Gdy w nocy wyjrzysz przez okno – od razu wiesz, jak daleko może być do wiosny; zwykłym sylwetkom narzutowych głazów nie będzie bliżej do rosnącej sosny. Z niedostrzegalnym uśmiechem spryciarza przeciągasz nitkę przez zęby w skupieniu, ażeby palce (albo mięśnie twarzy) łatwiej przekonać o swoim istnieniu. A serce w piersi skacze i szaleje z obawy … Przeczytaj wiersz
Dajcie mi jeszcze jedno życie, a będę śpiewał w kawiarni „Rafaella”. Albo po prostu ziewał, siedząc tam. Lub stał w kącie, w charakterze jednego z mebli, gdyby ten drugi żywot miał mniej szczodry być niż poprzedni. Lecz – po części dlatego, że ludzie przyszłych stuleci bez kofeiny i jazzu byliby bezradni jak dzieci – będę … Przeczytaj wiersz
Zawsze twierdziłem że los to zły kawał Że po co ryba jeżeli jest kawior Że z wszystkich stylów ostanie się gotyk Bo stercząc nie naraża na kłujący dotyk Siedzę przy oknie glony za nim mokną Kochałem ludzi niewielu lecz mocno Sądziłem że od lasu większe jest polano Że po co całe dziewczę jeśli jest kolano … Przeczytaj wiersz
Stałość to ewolucja zasady miejsca w kierunku myśli. Przedłużenie kwadratu albo równoległościanu za pośrednictwem, jak by powiedział sam Clausewitz, głosu albo zwojów. O, pokoju z abażurem kurczący się do rozmiarów komórki mózgowej, szafo typu „hej, Słowianie”, cztery krzesła, kozetko, łóżko, toaletko z lekami ustawionymi na podobieństwo kremla, albo raczej nowego jorku. Umrzeć, rzucić rodzinę, wyjechać, … Przeczytaj wiersz
Zastępowałem w klatce dzikie zwierzę, wypalałem swój wzrok i ksywę gwoździem na ścianie baraku, grałem w ruletkę, plażowałem na Riwierze, jadłem obiad z diabli wiedzą kim we fraku, z wysokości lodowca oglądałem świat polarny, trzykroć tonąłem, dwakroć mnie skalpel chlastał, rzuciłem kraj, który mnie wykarmił… Z tych, co mnie zapomnieli, złożyłoby się miasto. Włóczyłem się … Przeczytaj wiersz
Bywał tu niegdyś: jeszcze nie w bryczesach – w palcie flauszowym. Czesał się pod górę. Później bywalców kawiarni wyczesał aresztem i tak wykończył kulturę, mszcząc się jak gdyby (nie na tych denatach, lecz na Epoce) za pustki w kieszeniach, nudę, złą kawę i upokorzenia, jakich doznawał, gdy przegrywał w skata. Epoka jakoś przełknęła tę zemstę. … Przeczytaj wiersz
Tym tylko byłem Czego ty dotknęłaś dłonią Nad czym w noc głuchą wronią Pochylałaś się strzegąc Tym tylko byłem Co rozróżniałaś tam w dole W licach zatartych W czole rysy nawykła ciąć Tyś potrącała przecież zmysł By drżał by nie usnął Mnie małżowinę uszną Lepiąc w gorącym szepcie Tyś to w wilgotną głąb krtani Łuki … Przeczytaj wiersz
Pada śnieg, resztę świata pomniejszając doszczętnie. W taki czas Pinkertonom się wiedzie i sam sobie co chwila następujesz na pięty własnych śladów, tłoczących się w przedzie. Nikt nie żąda nagrody za pokrycie tych tropów; pejzaż wokół pojaśniał i zamilkł. jakże światłem nabity odprysk szkła w głębi mroku – gwiazda! całkiem jak łódź z uchodźcami. Nie … Przeczytaj wiersz
Ulfowi Lindemu Drogie dzikusy, choć nie posiadłem waszego, wolnego od gerundiów i zaimków, języka- nauczyłem się piec makrelę zawiniętą w liść palmy, a łapy żółwia jeść na surowo z ich smakiem ociężałości. Pod względem kulinarnym, przyznaję, od kiedy morze wyrzuciło mnie tu na brzeg, wszystkie te lata były jedną, nieprzerwaną podróżą i w końcu sam … Przeczytaj wiersz
Ogrodnik wspiął się – istny drozd w waciak odziany – na szczyt drzewa, łącząc tym samym niby most to, co dwunogie, z tym, co śpiewa. Lecz miast szczebiotu rozległ się, w plecy wbijając dreszczu oszczep, inny, też specyficzny dźwięk: zgrzyt ostrza, które trze o ostrze. Tym różni się od ptactwa ssak dwunogi (bardziej niż obliczem), … Przeczytaj wiersz
Gwiazda czy asteroid, spadając przez mrok nieba, na ostrość wzrok nastroi i zamglić mu się nie da. Spójrz na ów świat z tej strony. Chociaż spojrzenia niewart. * Tam chmurny las się kłoni jak klocków rząd w dominie. Tam z punktu „A” przez stepy pociąg co sił w kominie dąży do punktu „B”. Choć pewnie … Przeczytaj wiersz
1 We wtorek się zaczyna wrzesień. Deszcz całą noc. Ptaki z pól zniknęły. Taką moc, samotny, czuję w sobie, że się ani za nimi nawet spojrzę. W ruinie pustki nieba. Ześcibia deszcz przestworze. Mnie ciepłych krajów nie potrzeba. 2 Ja tutaj, pogrzebany żywcem, o zmroku błądzę zgrzebnym rżyskiem. Coraz to ziemię bucior mój rozedrze (czwartek … Przeczytaj wiersz
Obok stadionów, kościołów, obok bazylik i barów, obok cmentarzy i koło wielkich ruchliwych bazarów, spokoju, zmartwień i spleenu, w pobliżu Mekki i Rzymu, paleni słońcem pustyni idą po świecie pielgrzymi. Ułomni, głodni, zgarbieni, podarte na nich odzienie i mroczne mają spojrzenia, a w sercach świt i płomienie. Zostawią śpiew na pustyni, za nimi błyski i … Przeczytaj wiersz
Przepływają obłoki, a to życie przepływa zapewne, przyzwyczajaj się, przyzwyczajaj – śmierć tkwi w tobie dymiącym pociskiem, gdzieś wśród czarnych gałęzi – obłoki, pełne głosów, miłości pełne, przepływają obłoki, to śpiewają dzieci, śpiewają o wszystkim. Słyszysz w lesie, czy słyszysz w lesie dziecięce nucenie, nici deszczu się przeplatają, śpiew łopoce w dźwięcznych pogłosach, tuż przy … Przeczytaj wiersz
Kochana, wyszedłem dziś z domu wieczorem na plaże Odetchnąć świeżym powietrzem oceanu W parterze zachód dopalał się chińskim wachlarzem, A chmura się kłębiła jak wieko fortepianu. Przed ćwierćwieczem zajadałaś daktyle i szaszłyki, Rysowałaś tuszem, czasami śpiewałaś. Byłoś ze mną. ale odeszłaś z inżynierem chemikiem I sadząc z listów koszmarnie zgłupiałaś. Teraz można Cię spotkać w … Przeczytaj wiersz
Gdybyś tonęła, wyrwałbym cię z topieli, owinął w koc i w gardło wlał flaszkę sherry. Gdybyś była złoczyńcą, ja bym cię w celi trzymał pod kluczem jako miejscowy szeryf. Gdybyś była słowikiem, każdą twą nutę nagrywałbym i słuchał, pijąc do lustra. Gdybym był plutonowym, z tobą-rekrutem nadałbym całkiem nowy sens słowu „musztra”. Gdybyś żyła w … Przeczytaj wiersz
Wmaszerowuje armia. Co może, to zagarnia. Ludność klnie albo łka i ucieka z tobołkami. Każdy kraj świata śle swojego attache: trzeba symetrię ścisłą wnieść w przyszłe cmentarzysko. Odczyty erudyty: „Cel bandyty”. Zabity, mniej skuteczny w wymowie gnije tymczasem w rowie. U brzegów – gęsty szereg kosztownych kanonierek. Bandera w pasy. Fala. Załoga się opala. Do … Przeczytaj wiersz